Cumhuriyet Gazetesi müellifi Barış Doster, bugünkü ‘Benzin artırımı ve dış politika’ başlıklı yazısında akaryakıt artırımı ve dış siyaset hususlarını ele aldı.
Ekonomik problemlerin hayatın her alanını etkilediğini söyleyen Doster, 1980’den bu yana tıpkı iktisat planının uygulandığına hasebiyle sorunun yapısal olduğuna vurgu yaptı.
Öte yandan güç sıkıntılarını da ele alan Doster, güç meselelerinin da yapısal olduğunu belirtirken tahlilin bölge merkezli bir dış siyasette olduğunu söyledi.
Barış Doster’in bugünkü yazısı şöyle:
Akaryakıt ve motorine arkası arkasına artırım geliyor. Akaryakıta yapılan artırım, bir yılda yüzde 224. Üstelik bu artırım, ulaştırmaya, nakliyeye anında yansıdığından, iğneden ipliğe tüm mal ve hizmetlerin fiyatını da tetikliyor.
Bu köşede sıklıkla, ısrarla vurguladığımız üzere, Türk iktisadının sıkıntıları yapısal. 24 Ocak 1980’den bu yana, farklı iktidarlar, tek bir iktisat programı uyguladıklarından, problemleri kısa müddette aşmak da olanaksız. Esaslı bir zihniyet değişimi mecburî. Kamucu, toplumcu, emekten yana, özelleştirmeye karşı, devletçiliği ve planlamayı önceleyen bir yönelim kaide.
Türkiye’nin güç sorunu da yapısal. Zira petrol ve doğalgazda ortalama yüzde 95 oranında dışa bağımlı olmak, kaçınılmaz olarak ülkemizin iktisat siyasetlerine, endüstrileşme stratejilerine, cari açığına, dış siyasetine da yansıyor. O yüzden güç tedarikinde hem ülke hem de hammadde çeşitliliğini sağlamak gerekiyor. Bunu başarmak için de planlama yapmak, bütüncül bir kalkınma programı benimsemek kaçınılmaz. İktisat, maliye, dış ticaret, güç, ulaştırma, sanayi, kentleşme, etraf, güvenlik siyasetlerinin birbiriyle uyumlu olması sağlanmalı ki, kaynaklar hakikat, isabetli, verimli kullanılabilsin.
Zira güç stratejik bir alan, başka boyutları yanında, dış siyasetle, ulusal bağımsızlıkla, ulusal güvenlikle de direkt ilgili. Üstelik çok da kırılgan bir alan. Dış siyasetteki tansiyonlardan, bölgesel istikrarsızlıklardan, jeopolitik gerginliklerden, çatışmalardan, savaşlardan, salgın hastalıklardan, global ekonomik dalgalanmalardan çabucak etkileniyor. Yaşadığımız coğrafyada, Ortadoğu’daki kirli ve kanlı çatışmaların, savaşların, dinî, mezhepsel, etnik arbedelerin en kıymetli nedenleri ortasında kesinlikle güç kaynakları da var. Doğu Akdeniz’deki tansiyon, Irak, Suriye ve Libya’nın başına gelenler, ABD emperyalizminin hududumuzda kukla bir Kürt devleti kurma gayreti, kuşatmak istediği Rusya’ya karşı Ukrayna’yı kışkırtması, İran’da rejimi değiştirmek istemesi, Suudi Arabistan ve liderlik ettiği Körfez rejimlerini her durumda desteklemesi, güç hesaplarından bağımsız ele alınamaz.
TAHLİL VAR MI?
Güç konusunun tahlili, dış siyasetle yakından ilgili. Şayet Türkiye; NATO ezberini aşabilirse, bölge merkezli bir dış siyasete yönelirse, komşularıyla, Türk dünyasıyla, İslam ülkeleriyle, yakın coğrafyalarla karşılıklı fayda, ortak çıkar, içişlerine karışmama, toprak bütünlüğü ve egemenliğe hürmet temelinde bağlar geliştirirse, Türkiye’nin eli güçlü. Hatta bu istikametteki ittifaklara öncülük etme konusunda Türkiye en tecrübeli ve gözü pek ülke. Tarihimizde bunun örnekleri çok.
Bu türlü bir dış siyaset, hem Türkiye’nin ekonomik bağlarına yansır hem de ABD’nin bölgeye müdahale etmesinin yerini daraltır. Bunun yolu da Türkiye’nin bölge ülkeleriyle bağlarını normalleştirmesinden, laikliğin, dış siyasette da ne kadar kıymetli olduğunu kavramasından geçer.
Dış siyasette gerçekçi ve akılcı olmak, geçmişten ders çıkarmak, gücünün sonlarını bilmek ve muhatabını uygun tanımak, gayeye ulaşmak için mecburidir.