Söyleşi Ezgi Hotalak
Özgür ruhu çok kültürlü yapısı tarihi ve tabiatı ile bir hayal kenti İzmir Pekala Kızılay travestileri Kordon un görkemli hoşluğunun gerisinde neler yaşanıyor Çok okunan kitapların müellifi Barış İnce uzun bir ortadan sonra yeni adresi İnkılâp Kitabevi nden tazelenen lisanıyla İzmir in art sokaklarına ışık tuttu Konak travestileri
Yaklaşık 4 yıl ortadan sonra gelen Köksüzler kısa bir müddet evvel raflardaki yerini aldı Romanlarına sahne olarak daha evvel de İzmir i seçen İnce bu kere kentin farklı bir yüzüne Konya travestileri değiniyor Yaşadığı müddet boyunca bocalamış ne kadar çaba etse de bir yere ilişiklik hissedememiş kök salamamış insanların toprağı kazarak hayata tutunma eforlarını kaleme alıyor
Ve tıpkı Flaubert in mahkemede Kim Konyaaltı travestileri bu Madam Bovary sorusuna verdiği Madam Bovary benim yanıtı üzere İnce de ben de yarattığım bu antikahramanlardan biriyim diyor Tüm bu kök salınamazlığa inatsa Türkiye de kalıp gayret etmeyi savunuyor Küçükyalı travestileri
Uzun bir ortadan sonra Köksüzler le tekrar okurla buluştunuz Bu süreçte neler oldu Bu romanı yazmak için itici gücünüz neydi
Mesleğiniz buysa yazmaktan diğer bir dermanınız de yoksa daima başınızda bir metin döner Bu birçok vakit bir ses bir fikir bir izlektir Benim başımda kentin harikulâde değişimini anlatmak vardı Bu da İzmir e 18 yıl sonra döndüğümde pek çok şeyi hatırlayamama hissiyle başladı Elbette öncesinde de mekân insan bağlantısı düşündüğüm bir bahisti Bu yüzden de Emek Sineması Seyahat Parkı üzere sıkıntılarda yazmış konuşmuş bir şahıstım İzmir in dönüşümü ise iddiamdan daha süratli olmuştu Yeniden de İzmir kendini muhafazaya çalışıyor ve bir çeşit megakent olmamak için direniyor
Bu niyetler çerçevesinde kentleşme kent sosyolojisi kitapları ve İzmir tarihine dair kitaplar okudum 2010 da Yıldız da Siyaset Bilimi nde yüksek lisans yapmıştım o devri çalışmalar da bu gayrete katkı sundu Tüm bunlar aslında bir müddettir çeşitli mecmualardaki yazılarımda ve panellerde anlattığım hikâye avcılığı kavramıyla ilintilidir Özünde bir kıssa kovalarız ve bu ruhu vücuda kavuşturacak bir teknik ve atmosfer arayışına gireriz Tüm bunlar dört yıl başımı kurcalarken itici güç kuşkusuz romancılığın maddi manevi ömrümün merkezinde olmasıdır Yazmam gerektiğini ve vaktinin geldiğini düşündüm
Her ne kadar birden fazla başkahramanınız olsa da romana bir bayan karakterin ağzından başlıyorsunuz Bu sizi zorladı mı bayan gözüyle bakmak
Tanrısal anlatıcı dediğimiz üçüncü tekil anlatıcı kullansam da iç monolog bilinç akışı ve diyaloglar ile karakterlerin lisanı de metne sızdı Bu lisanı kurarken zorlanmadım zira bayan karakterleri konuşturma konusunda Sarsıntı romanımdaki Filiz karakterinden şerbetliyim İşimiz dinlemek aslında kim nasıl konuşur buna dikkat eden birisiyim Oradan niyet sistematiğini de farklı sınıflar cinsiyetler kültürler için çözmeye çalışıyorum
Bambaşka bir hayatı anlatıyorsunuz Getto mahallelerde geçen yolunu bulamamış rastgele bir yere kök salamamış insanları Bu stil hayatları anlatmak büyük bir çalışma ya da araştırma gerektirdi mi Neler yaptınız hazırlık sürecinde
Tarih ve sosyoloji okumaları dışında Kabuğu Kırmak belgeselinde yaptığım röportajlar ve çocukluğumda tanıdığım beşerler bana yardımcı oldu Çocukluğumuzda İzmir farklı sınıfların kültürlerin temas edebildiği bir yerdi Site duvarlarıyla bu bir nebze ayrışsa da hala İstanbul a nazaran daha bir arada Çocukken Karabağlar da evvel keresteyle ilgili sonra da mobilyayla ilgili iş yerleri vardı ailemin Yazları çalıştığımız olurdu Buralardaki imgeler hafızamda çok net Çocukluk bizlere berrak anı paketleri sunuyor hakikaten de Alışılmış o periyotta usta çırak kalfa bir ortada vakit geçirirdi beşerler Onların konuşmaları aklımda lakin bugün nasıl konuşuyorlar fikri biraz daha müşahede gerektirdi Anlattığım Damlacık Bayramyeri Eşrefpaşa çizgisi da bildiğimiz akrabalarımızın yaşadığı bir yer Fakat kitabı yazmadan evvel birkaç defa daha gittim ve sokaklardan geçtim Bilhassa hafriyat sahnelerinin olduğu yerden bir kere daha geçtim
İzmir her şeyiyle büyülü bir kent tarihiyle doğal güzelliğiyle ve bu romanı kenti hissederek yazdığınız çok açık Sizin için manası nedir İzmir in
Çelişki romanımda da Özdere Ürkmez tarafları vardı Artık de Bayramyeri var Hissedeceğiniz üzere bu romanda güzel İzmir in karanlık taraflarını de anlatmaya çalıştım İzmir deyince yalnızca deniz kum güneş Kordon laiklik vb yok Bunlar elbette ki değerli ve kenti belirleyen şeyler lakin derin bir yoksulluk oburlarının malına konarak edinilmiş zenginlik ve kökleşmeyi engelleyen daima bir göç olgusu var
Bence İzmir in tarihi tıpkı vakitte göçler tarihidir İzmir yangını mübadele ve sonrası yaşanan iç göçler son olarak da laik göç dediğimiz ömür biçiminden korkulu kısımların biraz olsun çağdaş yaşamak için gelmeleri Bunlar yetmiyormuş üzere bir de kentsel dönüşümle kent içinde yer değiştirmeler var Bunların hepsi romanın art planında var aslında Bu kadar göç eden taşınan devinen bir toplumun kök salması da kültür yaratması da zorlaşıyor
Yeryüzünde olduğu üzere yeraltında da bir hazine saklıyor mu gerçekten
Bu hususta kuşku yok Romanda yazdığım diyalogdaki bir espri gerçek aslında Adam otoparka kat çıkmak istiyor binayı yenilemek için yıkıyor ve cildi temel atılacakken aşağıdan Agora kalıntıları çıkıyor İkiçeşmelik ten şöyle bir geçin her yerden tarihi eser fışkırıyor Defineciler açısından da bereketli bir toprak
İzmir in geçmişinden sıkça bahsediyorsunuz romanınızda Musevisiyle Hıristiyanıyla lakin o denli fakat bu türlü yaşamışlar uzun yıllar boyunca O günlerden bakınca bugün gelinen noktayı nasıl yorumluyorsunuz
İzmir de elbet bir ortada hayat kültürü vardır Hoşgörülüdür temelinde nedeni de liman kenti olmasındandır Yabancılarla tanışma ticaretin de verdiği rahatlıkla çok daha kolay olmuştur İzmir coğrafik hoşluğuyla de sıkça Akdeniz in incisi olarak ilgi çekmiştir Levanten dediğimiz Akdenizli tüccarlardan tutun Yahudi topluluklara pek çok kesim bu kenti tercih etmiştir O periyotlarda en fakir ve ağır emekçi kısmın Müslümanlar olduğunu söylemek yanlış olmaz
Defineciliğin her vakit birilerinin ekmek kapısı ya da umudu olduğunu biliyoruz Lakin bu işin bir de toplumsal boyutu var bu aslında bir devlet hazinesi bu türlü bakınca ahlaki sorun da ortaya çıkıyor Buna ne diyorsunuz
Devlete teslim etmedikleri sürece yapılan hırsızlıktır buna dair çok bir şey söylemeye gerek yok Ülkenin kıymetini kim maddi çıkar için satıyorsa o hırsızdır Doğal ki roman karakterini yargılamak bizim işimiz değil Romancı hırsızları da arsızları da katilleri de gaspçıları da anlatır Zira biz insanı anlatıyoruz Fakat bittiğinde okurda definecilik iyiymiş üzere bir fikir uyanacağını da zannetmiyorum
Romanınızda bir türlü olamamış hayata ayak uyduramamış karakterler göze çarpıyor Sizin üzere toplum nezdinde bir yer edinmiş muvaffakiyete ulaşmış birinin gözünden bu insanları anlatmak nasıl bir his
Ne kadar başarılı olduğum tartışmalı elbette fakat ben edebiyatın kusursuz işler yapıp muvaffakiyete ulaşmış insanları anlatan bir sanat olduğunu düşünmüyorum Şahsî gelişim kitabı yazmıyoruz İnsanı ve insan tabiatını anlamaya çalışıyoruz Toplumun küçük bir kesiti dışında büyük bir kısmı yoksulluk hayat telaşı her an kaybetme korkusu yahut aslında kaybetmiş biçimde yaşıyorsa kozmik karakterler kuşkusuz buralardan çıkıyor
Flaubert Madam Bovary yi yazarken onun iç çelişkilerini düzgün kavradığı için ölümsüz bir karakter yaratabilmiştir Yoksa sulu zırtlak bir aşk kitabı yazıp işin içinden çıkabilirdi O iç çelikiler namus vb kavramlar o günün toplumunda eleştirildi ve Flaubert yargılandı Kim bu Madam Bovary sorusuna ise mahkemede Madam Bovary benim diye karşılık verdi Ben de tıpkı fikirdeyim Bu antikahraman diyebileceğimiz yitik karakterlerin içinde ben de varım
Avrupa ile Türkiye yi de sık sık kıyaslıyor hayallere yurtdışını koyuyor ancak o uzak topraklarda da yer edinememişliği anlatıyor ve maruz kalınan ırkçılığı gözler önüne seriyorsunuz Sizce gitmek tahlil olabilir mi
Bu doğal siyaseten konuşulması gereken bir konu Bir yıla yakın Hamburg da yaşama fırsatım oldu Oradaki müşahedelerimi romana aktardım İnanın ki kolay değil Ben kimseye gitme diyemem sonuçta buna hakkım yok Lakin bu ülkeyi daha düzgün bir hale getirmeyi ve gidişlerin durmasını çok dilek eden birisiyim Bu çabayı vermek için Türkiye deyim Tekrar de büyük konuşmak istemem nelerle karşılaşacağımızı bilmiyoruz zira Yalnızca kalmak için gayret etmeye devam edeceğim
Son olarak aile içi çatışmaları da romanınıza yediriyor ve öyküye derinlik katıyorsunuz Malumunuzdur ki edebiyat ile psikoloji ortasında güçlü bir bağ var Bunu sağlamak için farklı bir çalışma yapıyor musunuz
Siyasetten tarihten bahsettim ancak psikoloji konusunda rastgele bir bilgim yok Her ortalama okuryazar kadar okumuşumdur o bahiste Lakin karşımdakinin başının içindeki kanıyı ve o kişinin hissini algılamaya çalışan bir şahısım Evvelce beri
Bu onların fikrine çok değer verdiğim ve kendimi onlara nazaran düzenlediğim için değil Yalnızca tuhaf bir manaya sezme uğraşı diyelim Çocukluğumdan beri vardı bu Cansız varlıkların bile bir hissi olduğuna karar verip ne hissettikleri konusunda düşünürdüm Tahminen bu bir sorun bilmiyorum lakin ilerleyen yıllarda karakter yaratmakta çok işime yaradı