O denli kolay değil; Fosforlu Cevriye’de bıçkın, Buruk Acı’da bedbaht, Karagözlüm’de balıkçı kız olmak, karaktere nazaran müzik söylemek… Ses hoşluğu yanında, aslında âlâ de bir oyuncu olmak gerekli. Tüm bunlar bir ortaya gelince, ortaya 67 yıllık bir seyahat çıkıyor.
Bu yıl İKSV İstanbul Sinema Festivali’nde onur mükafatına paha görülen Özener ile bu uzun seyahati konuştuk.
– İKSV İstanbul Sinema Festivali’nde onur mükafatına bedel görüldünüz. Hislerinizi bizimle paylaşır mısınız?
Çok memnun oldum olağan ki. Müzikleri plaklardan çalınan biri değilim, stüdyoda müzik dublajı yapan bir işçiyim. Hasebiyle mesleğim ile ilgili bir ödül aldığımda onore oluyor, emeklerimin karşılığını görmüş oluyorum. Müzik dünyasından aldığım ödüllerle, sinema dünyasından aldığım mükafatlar ortasında mana farkı oluyor. Hatırlanmak ve vefa göstermeleri beni çok memnun ediyor.
NOSTALJİ MÜZİKLER…
– Benim üzere Yeşilçam sevenler sizi daima merak etti. Nostalji müziklerin sevilmesinde katkınız büyük. Sizi sizden dinleyebilir miyiz?
Halkımın beni bu kadar merak ettiğini bilmiyordum. Albümüm çıktıktan sonra sevenlerim etrafımı sarıp adeta hesap sordular. Bizi yıllarca kendinizden yoksun ettiniz dediler. Oysaki nostalji müziklerinin ilgi görmesinde benim de katkım varmış da haberim yokmuş. Temelinde, yerim yurdum aşikardı. Ünlü bir ablanın kardeşiydim lakin kapımı çalan da olmadı herhalde. Kim bilir tahminen de yaşamıyor zannediyorlardı. Sanırım jeneriklerde adımın az yazıyor olması da kim olduğumu gölgelemiş.
– Yeşilçam oyuncularının söylediği müzikleri siz seslendiriyordunuz. Nasıl başladı bu süreç ve ne hissederdiniz?
Dublaj sanatçılığı gölgede kalmak demektir. Vitrindeki aktris yahut aktörler ön plandadır. Mesleğin mukadderatı bu. İşin mutfağında olmak bu demek. 62 yılından itibaren birkaç sinemada seslendirme yapmışım ancak milat 67 yılındaki Sinekli Bakkal sinemasıdır. Sinemalara müzik yapan Metin Bükey, apar topar beni Acar sinema stüdyosuna götürdü, gidiş o gidiş. Sonrasında sinemadan sinemaya koşturur oldum. 75 yılındaki “Civciv Çıkacak” sineması ile bitirme kararı aldım. 78 yılına kadar Metin’in hatırını kıramayarak birkaç sinemada daha müzik okudum lakin müzikli salon sinemalarının yerini erotik sinemaların aldığı periyotta benim de dublaj maceram bitmiş oldu. Kâğıt üstünde (1961-1978) 17 yıllık dublaj, (1954-1976) 22 yıllık bir gazino hayatım var. Sabite Cins ve Perihan Altındağ’ın alt takımlarında başlayıp Zeki Müren’le devam eden gazino hayatım, periyodun büyük gazinolarından biri olan olan Bebek Belediye’deki assolistliğim ile bitti. 90’lı yıllara kadar özel gecelerde müzik okumaya devam ettim. Yıllarca meskende oturduktan sonra 2006’da yapmış olduğum albümden sonra, oğlum Barkın ile yine konserler vermeye başladım. Gücüm yettiğince de devam etmeye çalışıyorum. Toplamda 67 yıllık bir seyahat olmuş oluyor. Ne keyifli bana ki bugünleri görebildim.
‘SESİMLE OYUNCULUK YAPTIM’
– Aslında siz ülkenin birinci dublaj sanatçılarındansınız, çok sıkıntı ve özveri isteyen bir meslek. Sinemadaki oyuncunun durumuna nazaran müzik söylemek, sesi kısıldığında, hasta olduğunda ya da çok sevinçli olduğunda duruma nazaran his değişimi… Bana nazaran ses sanatçılığı yanında oyunculuk da yapmışsınız.
Sesimle bir nevi oyunculuk yaptığım doğrudur. Biz dublaj sanatkarlarının yeteneği de buradan gelmektedir. Ses tonunun uygunluğu ve kalitesinin yanında, her oyuncuya nazaran sesini değiştirebilmek de yetenek ister. Dolgun dudaklı-balık etli Türkan Şoray ile sarı saçlı-Batı görünümlü Filiz Akın’ı farklı ses tonları ile okuyordum. Fosforlu Cevriye’de bıçkın, Buruk Acı’da bedbaht, Karagözlüm’de balıkçı kız oluyordum. Ses dublajı yahut benim üzere müzik dublajı yapan her meslektaşım çok hoş işler çıkarmışız. Malum, ülkemizde dublaj en üst düzeyde ve kalitede.
‘SAHNELER BENİ ZORLADI’
– Seslendirirken en zorlandığınız sanatçıyı ve durumu bizimle paylaşır mısınız?
Sanatçı değil, sahneler beni zorlardı. Kölen Olayım sineması ve müziğinde zorlandığımı hatırlıyorum. “Gökyüzünde yalnız gezen yıldızlar” ve “Ben seni unutmak için sevmedim” müziklerinde kısık ve hüzünlü bir ses tonu ile okumam gerekiyordu. Sayısız tekrardan sonra sesim kısılmıştı.
‘TELİF HAKLARI KONUSUNDA DEVLET DAHA TİTİZ VE HAMİ OLMALI’
– Ülkemizde telif hakları sorunu daima vardı ve hâlâ devam ediyor. Siz bu hususta ne düşünüyorsunuz?
Evvelden telif hakları ve toplumsal haklar konusunda daha berbattık. TV kanallarında oynayan sinemalardan, her yerde çalınan müziklerimizden bir hisse almak mümkün değildi. İlerleyen yıllarda biraz daha uygunlaştırma yapıldı lakin daha yapılacak çok iş var. Bilhassa emekli maaşı ile geçinmek zorunda olan benim üzere sanatkarlar, telif haklarından gelebilecek ek gelirler ile ayakta durmaktalar. Bu mevzuda devletimizin daha titiz ve hami olmasını bekliyoruz.
– Sanata yıllarınızı vermiş biri olarak Türkiye’nin en büyük sorunu nedir sizce?
Eğitimdir herhalde. Toplumsal sıkıntılarımızın çözülemeyeşinin en büyük kasvetidir bu. 7’den 70’e herkese lazım. Öbür türlü ilerlemek ve gelişmek mümkün olmayacaktır.
‘TAKLİT EDİLEMEYEN BİR SES TONUM VAR’
– Bu meslekte tercih edilmenizdeki en kıymetli öge nedir sizce?
Tercih edilmemin en büyük sebebi, senkron tutturmadaki becerimdir herhalde. Ancak ses tonu ve okuyuş tarzı de bir etkendir. Üstte bahsettiğim her sanatkara öbür bir ton ile okuyabilme yeteneği de bir öteki tercih sebebidir. Salon sinemaları eğlendirmek ve ağlatmak üzerine senaryolar içeriyordu. Mendil ıslatabilme başka bir özelliktir. Bülbül üzere şakıyan bir ses tonu, seyirciyi ağlatamayabilir. Karakteristik bir ses tonu, her sahneye uygun olmayabilir. Benim dönemimde çok yüksek ses aralığına sahip yahut şöhretli birçok sanatçı vardı lakin beni tercih ettiler. Taklit edilemeyen bir ses tonum var. “Keriz” dediğimiz müzik nağmeleri bende bulunmaz. Şarkıyı bozmak, adeta tekrar bestelemek benim üslubum değildir. Sinekli Bakkal sinemasına gittiğimde duru ve üsluplu okuyuşum tonmayster ve direktörleri etkilemiş olacak ki bir daha beni bırakmadılar. Deneme için stüdyoya girip 2-3 müzik okuduktan sonra koridorlara çıkıp “Türk sinemalarının sesini nihayet bulduk” dediklerini hatırlıyorum.