TBMM İnsan Hakları İnceleme Komitesi Hükümlü ve Tutuklu Hakları Alt Kurulu üyeleri, Sincan Ceza İnfaz Kurumları İnceleme Raporu’nu tamamladı. Bugün kurulda ele alınacak raporda, tutuklu ve mahkumların koronavirüs pandemisine karşın sıhhat şartlarının düzeltilmemesi, gardiyanların keyfi tavır ve davranışları, fiziki şartların yetersizliği üzere şikayetleri ele alındı.
“KADINA ÇIPLAK ARAMA VAR VE TBMM TV YASAK”
Sincan Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda kalan bayanlar, kuruma birinci girişte çıplak arama, hastaneye ve duruşmaya gidiş- gelişlerde ise üst araması yapıldığını bildirdi. Bayanlar kurumun dokuma atölyesinde 26 gün çalışmalarına rağmen 22 günlük fiyat alabildiklerini aktararak, 4 günlük fiyatlarının verilmemesinden şikayet etti. Sıcak suyun paslı akması, pandemi nedeniyle kronik hastalığı olanların hastaneye sevklerinin aksaması, jandarmanın doktora kelepçenin çıkarılmaması tarafında baskı yapması, TBMM TV’nin müsaade verilen televizyon kanalları ortasına konulmaması da şikayetler ortasında yer aldı. Bayanlar müebbet mahpus alan mahkumlara bireye nazaran muamele yapıldığını da lisana getirerek, “Ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırılan kimileri günde 4 saat havalandırmaya çıkarılırken, kimileri 1 saat havalandırmaya çıkarılıyor. Havalandırmaya diğerleriyle birlikte çıkarılanlar olduğu üzere tek başına çıkarılanlar da var” dedi.
“YENİ İNFAZ REJİMİNE GEÇİLMELİ”
2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı İnfaz Kurumu’ndaki tutuklu ve mahkumlar, cenazeleri olduğu vakit yol fiyatlarının kendilerinden alınması nedeniyle maddi durumu makus olan bireylerin mağdur edildiğini bildirdi. F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı İnfaz Kurumu’ndaki tutuklu ve mahkumlar, kapalı görüş öncesi ve sonrasında yapılan aramanın “onur kırıcı” boyutta olduğunu tabir etti. Ayrıyeten ceza infaz sisteminden de şikayet edilerek, “Bu haliyle ıslahı değil salt başka bir yerde tutma gayesini güdüyor. Toplumsal ilgileri kısıtlamak ıslah açısından yararlı değil. Toplumsallaşmayı temin edecek bir sisteme geçmek gerek” dedi.
ÇIPLAK ARAMAYI “USULÜNE UYGUN” OLARAK KABUL ETTİLER
Tutuklu ve mahkumların şikayetleri sonucu değerlendirmede bulunan kurul üyelerinin tavsiyelerinden kimileri şöyle:
Verilen yemek ölçüsünde artışa gidilmeli.
Kütüphaneden verilen kitapların değiştirilme mühleti ile dışarıdan gelen kitaplar konusunda düzgünleştirmeye gitmenin yerinde olacağı kıymetlendirilmektedir.
Meclis TV mevcut televizyon kanallarına eklenmeli.
Hükümlü ve tutuklularla yapılan görüşmelerde kuruma birinci girişte istisna durumlar haricinde çıplak arama yapılmadığı, aramanın yalnızca X-Ray aygıtından geçirilmek suretiyle yapıldığı, istisna durumlarda da yöntemine uygun olarak aramaların gerçekleştirildiği bilgisi edinilmiştir.
Fazla çalışma müddetinin ödenmesi konusunda hassasiyet gösterilmeli.
Komite üyeleri gardiyanların ağır ve ağır iş yükü olduğunu belirterek, işçi sayısının attırılması ve özlük haklarında uygunlaştırma yapılması gerektiğini de kaydetti.
Kurulun CHP’li üyeleri ise rapora muhalefet şerhi koydu. CHP’li üyeler infaz kurumlarındaki birtakım tespitlerini şöyle aktardı:
4 Mart 2021 tarihindeki ziyarette koronavirüs salgını nedeniyle hücre ve koğuşlara girilemedi. Pandemi nedeniyle yüzeysel yapılan görüşmelerden istenilen verimli sonuç alınamadı. Olumsuz ve güzelleştirmeye muhtaç alanlar gözlemlenemedi, az sayıda mahkumdan alına şifahi beyanlarla yetinilmek zorunda kalındı. Heyetimiz misyonunu tam olarak yerine getirememiştir.
Çıplak aramadan kesin bir biçimden vazgeçilmelidir, hata vasfı, ayrımı ve istisna yapılmamalıdır.
“KADIN MAHPUSTAN IKINMASI İSTENDİ”
CHP’li üyeler çıplak aramanın mevzuata dayandırılmasına rağmen bunun makus muamelede bir araç olarak kullanıldığının altını çizerek, şunları ekledi:
“Mahpusların bazıları cezaevine birinci girdikleri 2016, 2020 yıllarında cezaevi girişinde çıplak aramaya maruz bırakıldıkların beyan etmişlerdir. Bir bayan mahpus 10 yıl evvel çıplak arandığını, arama sırasında kendisinden çömelerek ıkınmasının istendiğini beyan etmiştir. Ayrıyeten 19 Kasım 2020 tarihinde F Tipi Ceza infaz Kurumunda tutulan Yücel Yavuz ve Taylan İhtilal Eryılmaz ayakta sayım vermedikleri gerekçesiyle darp edildiklerini, kıyafetlerinin zorla çıkartılması suretiyle çıplak aramaya maruz bırakıldıklarını beyan etmişlerdir.
“ÇIPLAK ARAMA İŞKENCEDİR”
Bu durumun incelenmesi için Adalet Bakanlığı’na soru önergesi verilmiştir. Lakin ceza infaz kurumu ziyaretinde kendileri ile görüşülmemiştir. Mahpusların temel hak ve hürriyetlerine alışılmamış olan, kamuoyu vicdanını önemli oranda rahatsız eden çıplak aramanın uygulandığı bu mahpuslarla görüşme yapılmaması kıymetli bir eksiklik olmuştur. Her ne kadar cezaevi girişinde çıplak aramanın uygulanması mevzuata dayandırılsa ve mecburî durumlarda yapılması belirtilse de halihazırda bir makus muamele aracı olarak çıplak arama uygulanmaktadır. Bu cürümdür, azaptır.”