Adil olmayan bir sistemin adil olmayan yargılanmalarının ardından darağacına gönderilen ve son nefesinde bile halkının kurtuluşunu işaret etmiş üç fidan, yolumuzu aydınlatmaya devam ediyor. Ortadan yarım asra yakın bir vakit geçse de; devrimci duruşları, hengameleri ve devrettikleri gayretleri günden güne büyümeye devam ediyor.
6 MAYIS 1972’YE GİDEN SÜREÇ
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan, Ankara Ulucanlar Merkez Kapalı Cezaevi’nde, sabaha karşı idam edildi.
1960’lı yıllar Türkiye tarihinde bir dönüm noktasıydı. Sömürgeciliğe karşı dünyada yükselen ulusal kurtuluş hareketleri 60’lar sonrası Türkiye’de gelişen toplumsal muhalefeti esaslı bir biçimde etkilemişti. Ayrıyeten buna Türkiye tarihinde birinci kitlesel 15-16 Haziran personel direnişleri eşlik etmiş ve ülkenin her yanında devrimci bir dalgaya ortaya çıkmıştı.
27 Mayıs 1960 tarihinde askerin idareye el koymasından sonra eski Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Kuvvetli ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi. Bu idamların akabinde sağ kanattan “intikam” davetleri gelmeye başladı.
Türkiye’de sağ ile sol kümeler ortasındaki çatışmaların ağırlaşmaya başladığı 1970 yılında Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan ile birlikte Ankara’da Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu’nu (THKO) kurdu.
Ocak 1971’de THKO ismine Ankara’da bir banka soygunu gerçekleştirildi. Bunun akabinde halihazırda hakkında yakalanma kararı olan Gezmiş ve Yusuf Aslan “vur emri” ile aranmaya başlandı ve ödül konuldu.
12 Mart Muhtırası olduktan üç gün sonra, 15 Mart 1971’de bir motosiklette Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan, başka motosiklette ise Sinan Cemgil yola çıktılar. Sinan Cemgil daha sonra yol ayrımından Nurhak’a gerçek yol aldı. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ile birlikte Sivas’a gitmekteyken motosikletleri bozuldu. Bir ihbar sonucu polislerin gelmesi üzerine çıkan çatışmada Aslan ile birbirlerini kaybettiler. Aslan, o esnada Elmalı’da iken Gezmiş, 16 Mart 1971 Salı günü Sivas’ın Gemerek ilçesinde etrafı sarılarak yakalandı ve Kayseri’ye getirildi ve Kayseri valisi Abdullah Asım İğneciler’in karşısına çıkarıldı. Buradan Ankara’ya vaktin İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu’nun makamına götürüldü.
Mahkemesi 16 Temmuz 1971 günü Altındağ Veteriner Okulu binasında Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığında Baki Tuğ savcılığında Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 no’lu Mahkemesi’nde başlayıp 9 Ekim 1971 günü bitti. Deniz ve arkadaşları, 16 Temmuz 1971’de başlayan THKO-1 Davası’nda TCK’nin 146. unsurunu ihlâl ettiği gerekçesiyle 9 Ekim 1971’de 146/1 hususu uyarınca idam cezasına çarptırıldı.
Mahkeme kararı şu şekildeydi…
“Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Mahkememiz Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın tamamını; bir kısmını tağyir, tebdil yahut ilgaya cebren teşebbüs hatasını işlediğinizi sabit gördü. Türk Ceza Kanunun 146/1 unsuru uyarınca vefat cezası ile tecziyenize karar verdi. Karar bir hafta içinde kabil-i temyizdir, tutukluluğunuz devam edecektir.”
İNÖNÜ VE ECEVİT RET, DEMİREL EVET OYU KULLANDI
İdam cezaları o vakitler senato tarafından onaylanmak zorundaydı. İsmet İnönü “siyasî hatalar idamla cezalandırılmamalıdır” diyerek Bülent Ecevit ile birlikte ret oyu kullandı. AP Genel Lideri Süleyman Demirel ise infazdan yana oy kullandı.
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın katılaşmış idam kararının ıslak imzalı yepyeni evrakı.
İDAM YAFTALARI MÜZEYE BAĞIŞLANDI
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan, 6 Mayıs 1972 tarihinde, gece 01.00 – 03.00 ortası, Ulucanlar Cezaevi’nde asılarak idam edildi. İdam yaftaları sonradan müze olan Ulucanlar Cezaevi Müzesi’ne bağışlandı.
TAYLAN ÖZGÜR’ÜN YANINA GÖMÜLMEK İSTEDİLER, KABUL EDİLMEDİ
Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının 1969’da öldürülen Taylan Özgür’ün yanına gömülme isteği yerine getirilmedi. Üç fidan, idamdan sonra bayraklaşarak ihtilal uğraşının çok değerli bir sembolü oldu. Birçok sol örgüt, öteki mevzularda farklı fikirde olsalar da, mutabık kaldıkları az bahislerden birisi de Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının ihtilal önderliği oldu.
DENİZ GEZMİŞ’İN SON MEKTUBU
“Baba;
Oğlun Deniz Gezmiş – Merkez Cezaevi”
3 FİDANA ADANMIŞ MÜZİKLER
Ahmet Aslan – Susarak Özlüyorum
Ahmet Kaya – Mahur
Ahmet Kaya – Beni Tarihle Yargıla
Ahmet Kaya – Dosta Düşmana Karşı
Nesimi Çimen – 6 Mayıs Ağıdı
Ruhi Su – Mahsus Mahal
Zülfü Livaneli – Hoşçakal Kardeşim Deniz
Zülfü Livaneli – Şarkışla
Edip Akbayram – Aşk Olsun Sana Çocuk
Cem Karaca – Parka
Moğollar – Geri Sar
Sevinç Eratalay – Ankara’dan Bir Haber Var
Sevinç Eratalay – Şarkışla
Selda Bağcan – Denizlerin Dalgasıyım
Küme Yorum – Özgürlük Türküsü
Küme Yorum – Şarkışla
Metin-Kemal Kahraman – Deniz Koydum İsmini
Kardeş Türküler – Deniz’e Yakılan Türkü
Duman – Manası Yok
Mor ve Ötesi -Darbe
Gazapizm – Gördüler
Küme Özgürlük – Deniz’e
Küme Adalılar – Ankara’dan Bir Haber Var
Küme Adalılar – Biz De Geliriz
Küme Yol – Denizlerin Türküsü
Fevzi Kurtuluş – Deniz’e Şikayet
Fevzi Kurtuluş – Bizim Deniz
Hüseyin Karakuş – İsmi Deniz Olmalı
Çilekeş – Her Deniz
Hüsnü Arkan – 5 Mayıs
Soner Olgun – Delikanlım Deniz
Emeğe Ezgi – Adım Deniz
Mesth -Devrim
Sertab Erener – La’l
Yeni Türkü – Sardunyaya Ağıt
Fazıl Say – Sardunyaya Ağıt