Dünyanın en uzun müddetli deneylerinden biri sonuç verdi. 142 yıl evvel şişe içinde gömülere uykuya yatırılan 11 tohum filizlenmeyi başardı.
Independent Türkçe’nin derlediği habere nazaran Michigan Eyalet Üniversitesi’nden botanikçi David Lowry, bir asırdan uzun müddettir devam eden deneyin kesimi olan eski tohumların uyanması için sabırsızlanıyordu. Sonunda 23 Nisan’da tohumları denetim etti ve filizlendiklerini gördü. Lowry, o anı “Harika bir andı” diye niteledi.
1879’da botanikçi William James Beal, bu tohumları ve binlercesini etraftaki farklı otlardan toplamıştı. Daha sonra onları şişelere yerleştirmiş ve yıllar, hatta yüzyıllar sürecek uyku halinden sonra büyüyüp büyümeyeceklerini öğrenmek istemişti.
Beal, bu gayeyle tohumları kimsenin onlara dokunmaması için Michigan Eyalet Üniversitesi’nin yerleşkesindeki saklı bir yere gömmüştü.Nisan ortasında, Dr. Lowry ve dört meslektaşı, kimseye görünmeden şişelerden birini kazarak dışarı çıkardı ve içindekileri ekerek deneye katkı koydu.
21 BİTKİ TİPİ KULLANILDI
Üniversitenin bitki biyolojisi profesörü Frank Telewski, Beal’in 20 cam şişe gömdüğünü söz ediyor. Telewski, “Bu 20 şişeyi kum ve tohumla doldurdu ve 21 bitki çeşidi kullandı” diyor.
Kelam konusu bitkiler sıradan yabani otlardan oluşuyordu. Beal bilinmeyen yerinden her beş yılda bir, bir şişe çıkardı ve içindeki tohumların filizlenip filizlenmeyeceğini denetim etti.1910’da, Beal emekli olduğunda, deneyi bir meslektaşına aktardı ve daha sonra jenerasyondan nesile devam etti.
Çalışma, Beal’in amaçladığından çok daha uzun sürdü zira başka bilim insanları deneyi uzatmaya karar verdi. Araştırmacılar her 5 yılda bir yerine, her 10 yılda bir şişe çıkamaya başladı. Sonra bu mühlet 20 yıla çıktı. Telewski, deneyi bir meslektaşından devraldığı 2000’de bir şişenin gün yüzüne çıkarılmasına yardım etmişti. O yıl, sırf birkaç farklı yabani ot filizlenebilmişti.
Telewski, 2020’de gerçekleşmesi beklenen deneyi düşünürken (kazı, koronavirüs salgını nedeniyle bu 2021’e ertelendi) vazifesi artık devretmeye karar verdi. Üniversiteden üç genç meslektaşını seçen bilim insanı son deneyde onların yanında oldu.
İşte o şahıslardan biri botanikçi Lowry’ydi. Telewski, birkaç yıl evvel Lowry’nin ofisine gitti ve ona şişelerin gömüldüğü yerin haritasını uzattı.
Araştırma takımı işte bu haritanın yardımıyla yeni bir şişeyi topraktan çıkarmayı başardı. Şişe çabucak laboratuvara götürüldü ve içerik saksıya ekildi. Araştırmacılar yaklaşık bir hafta beklediler. Sonunda Lowry minik bir yeşil fide gördü. Bu, en az bir eski tohumun hala filizlenebildiği manasına geliyordu.
Grup, önümüzdeki günlerde daha fazla tohumun filizlenebileceğini düşünüyor. Takım üyeleri artık 30’lu ve 40’lı yaşlarında ve 2040’tan evvel haleflerini seçip deneyi devretmeleri gerekecek.
Telewski “Şanslıysam o vakit 85 olacağım” diyor ve ekliyor:
“Umarım bir seyirci olarak ben de orada olabilirim ve takımın yeni meslektaşlarıyla toprak kazmasını izleyebilirim.”