Endonezya’nın Batı Papua bölgesindeki bir adanın Elon Musk’ın SpaceX projesine tahsis edilmesinin gündeme gelmesi, ada sakinlerinin yansısını çekti.
Elon Musk’ın “Ay’a insan göndermeyi hedefleyen” projesi için mümkün fırlatma noktalarından birinin Biak adasına kurulması teklif edildi.
Musk şimdi bu teklife karşılık vermedi. Lakin ada sakinleri, ormanların ve denizin tahrip edilmesinden kaygılı.
Tüm hayatını Biak adasında geçiren 54 yaşındaki Markus Abrauw, Endonezya’nın teklifine reaksiyon gösterenlerden biri.
Adadaki yerli Abrauw kabilesinin üyesi olan Markus’un 8 torunu var. Abrauw kabilesinin jenerasyonlar boyunca bu adayı mesken tuttuğunu anlatıyor.
Biak adasının fırlatma alanı olarak kullanılmasının yerleşim yerlerini tehdit edeceğinden korkan Markus, “Eğer inşa edilirse, çocuklarımız ve torunlarımız yaşamak için bu adanın varlığına artık güvenemeyecek. Denizler ve ormanlar tahrip edilecek” diyor.
Kaynak zengini topraklar
Biak adasının yüzölçümü sadece 1746 km². İstanbul’un yaklaşık üçte biri genişliğinde bir ada. Yeni Gine’nin Endonezya tarafından yönetilen batı bölümünde, Batı Papua olarak bilinen kısımda yer alıyor. Adada yaklaşık 100 bin kişi yaşıyor.
Ada bir düzineden fazla yerli kümeye da mesken sahipliği yapıyor. Büyük bir kısmı kırsal alan olan adada birkaç küçük kent merkezi yer alıyor.
BBC’ye konuşan Sydney Üniversitesi’nden Araştırma Vazifelisi Sophie Chao, “Ada sakinleri, ömürlerini adadaki balıkçılığa ve adadan topladıklarına borçlu” diyor.
Adada yaşanacak her gelişme, sakinlerin hayatlarını derinden etkileyebilir.
Öte yandan Biak adası uzay çalışması yapan şirketlerin ilgisini çeken öteki özelliklere de sahip.
Roket üretiminde kullanılan nikel ve bakır üzere madenler adada bol ölçüde bulunuyor.
Bununla birlikte ada, ekvatorun bir derece altında bulunmasıyla da SpaceX’in ilgini çekiyor. Bu özelliği, uzaya gidecek roketin yörüngeye ulaşması için gerekli yakıtın en az seviyede olmasını sağlayabilir.
Aslında Endonezya’nın Biak adasındaki uzay teşebbüsleri Elon Musk sahneye çıkmadan çok evvel başladı.
Ülkenin uzay çalışmalarını yürüten Lapan isimli kuruluş 1980’lerde adaya gözlerini çevirdi ve 100 hektarlık bir arazi satın aldı. Fakat birçok zorluk nedeniyle burada hiçbir şey yapılmadı.
Biak’taki bu bölge kıymetli bir av alanı ve yakınlarında balıkçılık yapılan bir bölge var.
Lakin daha kıymetlisi, uzay çalışmaları için düşünülen arazi, Saukobye ismi verilen bir köyün 2 kilometre yakınında. Burada yaşayanlar taşınmaya zorlanmaktan telaş ediyor.
‘Ölümler yaşanabilir’
Batı Papualılara ilişkin topraklar jenerasyondan nesle miras olarak geçerek uzun yıllar boyunca birebir kabilenin barınmasına imkan sağlıyor. Kabileler birbirlerinin topraklarına yerleşmiyor.
Markus Abrauw, “Biz Papualılar evvelki nesillerden bize aktarılan topraklarda yaşamak zorundayız” diyor ve ekliyor:
“Başka bir yere gidemeyiz. Gidersek öldürülürüz. Gideceğimiz toprağın sahipleriyle çatışma çıkabilir.”
Biak’taki lokal başkanlardan Apolos Sroyer, SpaceX’e yapılan teklifin, Endonezya’nın yerlilerin haklarını önemsemediğini gösterdiği görüşünde: “Papua’daki projelerin birçok, yerlilerin ortasında çatışmalara neden olmaktan öbür işe yaramıyor.”
Batı Papua bölgesiyle Endonezya ortasındaki bağ de epey problemli. Eski Hollanda sömürgesi Batı Papua 1963’e kadar Endonezya’nın kesimi değildi. Birçok kesim Endonezya hükümetine duydukları öfke nedeniyle bağımsızlık için çabalıyor.
- Elon Musk ile görüşen Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘Uzay teknolojileri başta olmak üzere farklı alanlarda iş birliğini ele aldık’ dedi
- NASA’nın Ay’a astronot indirecek aracı SpaceX’ten
- SpaceX’in büsbütün sivillerin katılacağı birinci uzay seyahatine çıkacak 4. kişi çekilişle belirlenecek
‘Adadaki hayatı modernleştirecek’
Lapan uzay ajansının yöneticisi Thomas Djamaluddin, BBC’ye yaptığı açıklamada kelam konusu projenin adayı çağdaşlaştıracağını ileri sürdü.
Fırlatma alanının turizmi ve uzay sanayisini geliştireceğini söyleyen Lapan yöneticisi, gelecek on yılda ada halkının “daha çağdaş bir toplum” olacağını savundu.
Djamaluddin, “Biak’ın klasik kıymetlerini koruyacağız. Lakin orada yaşayanlar artık avlanma alanı ya da tarım için toprağa bağımlı olmayacak. Toprağın fonksiyonu, daha gelişmiş sanayilerin devreye girmesiyle değişecek” dedi.
Djamaluddin, 60 yerli başkanın de projeye dayanak verdiğini söyledi.
SpaceX şimdi Biak’ta bir fırlatma alanına talip olduğunu onaylamış değil. Fakat Lapan, Elon Musk’ın Endonezya Devlet Lideri Joko Widodo ile görüşmesinde bu teklife “ilgi gösterdiğini” söylüyor.
Melbourne Üniversitesi’nden Wolfram Dressler, Endonezya’nın bu projeye sırf uzay teşebbüsü olarak ya da ekonomik getirisi bakımından değil, siyasi güç istikametinden de ilgi duyduğu görüşünde.