İzmir’e 15 Mayıs 1919’da çıkartma yapan ve seçkin askerlerden oluşan Yunan Efzon Alayı işgal askerine, Kordonboyu’ndan birinci kurşunu sıkarak Türk direnişini başlatan muharrir ve gazeteci Hasan Tahsin, vefatının 102. yılında anılıyor.
Hasan Tahsin, Yunan ordularının İzmir’i işgali başladığı sıralarda silahını çekip ateşleyerek en öndeki Yunan bayraktarını başından vurmuş ve Kurtuluş Savaşı’nın birinci kurşununu atmıştı. 31 yaşındaki Tahsin, ‘ilk kurşun’u attığı yerde şehit edildi.
1973 Yılında anısına İzmir Konak Meydanı’nda “İlk Kurşun Anıtı” dikildi.
ATATÜRK İLE BİREBİR OKULA GİTTİ
Hasan Tahsin, ilköğretimine Selanik’te bulunan ve Mustafa Kemal Atatürk’ün de eğitim aldığı Şemsi Efendi Okulu’nda başladı. Daha sonra Selanik Feyziye Mektebi’ni bitiren Hasan Tahsin, bu okulun akabinde İttihat ve Terakki tarafından burslu olarak Paris Sorbonne Üniversitesi’nde siyasal bilimler tahsili gördü.
Tümgeneral Hekim Mazlum Boysan ile birlikte kalan Hasan Tahsin, tahsil gördüğü esnada Trablusgarp’ı işgal eden İtalya’yı protesto etmek için, Mısırlı öğrenci önderi Pir Dayef ile birlikte mitingler düzenledi.
Paris’te İttihat ve Terakki Fırkası’nda ve Teşkilat-ı Mahsusa’da misyon alan Hasan Tahsin, İstanbul’a döndükten sonra, Osmanlı Devleti aleyhine Balkanları karıştıran İngiliz istihbarat teşkilatı ismine çalışan Buxton kardeşlerin bu faaliyetlerini önlemekle görevlendirildi.
10 YIL MAHPUS CEZASI ALDI
Buxton kardeşlere Bükreş’te bir tünelde suikast düzenleyen Hasan Tahsin, 10 yıl mahpus cezası aldı. Lakin 1916 yılında Almanya’nın Balkanlara girmesi nedeniyle Romanya’da özgür kadı ve İstanbul’a döndü.
Gerçek ismi Osman Nevres idi. Tahsin, yurda döndükten sonra, verem tedavisi için İsviçre’ye gitmek zorunda kalınca, tanınmamak için pasaportuna Hasan Tahsin ismini yazdırdı ve daha sonra daima bu ismi kullandı.
TÜRKİYE’DE BAYAN HAKLARININ SAVUNUCULUĞUNU YAPAN BİRİNCİ ERKEK
1918’de İzmir’e yerleşen ve ‘Hatıra’ isimli bir şirket kuran Hasan Tahsin, Osmanlı Sulh ve Selamet Cemiyeti’nin sözcülüğünü yapan Hukuk-u Beşer (İnsan Hakları) gazetesini yayımlamaya başladı. Gazetedeki yazılarında ise ‘Vatanperver Hasan Tahsin’ lakabını kullanan Tahsin, yazdığı yazılarla birebir vakitte Türkiye’de bayan haklarının savunuculuğunu yapan birinci erkekti.
HALKI DİRENMEYE ÇAĞIRDI
14 Mayıs’ı 15 Mayıs’a bağlayan gece binlerce İzmirli, eski Musevi mezarlığında (Maşatlık meydanı) toplanmıştı. Bu esnada İngiliz, Fransız, Amerikalı, İtalyan ve Yunan zırhlıları İzmir Körfezi’nde bulunuyordu. Kalabalığa hitap eden değerli bir isim, o vaktin Belediye Lideri Hacı Hasan Paşa’ydı. Belediye Liderinin yanı sıra topluluğa hitap eden bir öteki kıymetli isim ise Hukuk-u Beşer gazetesinin başyazarı olan Hasan Tahsin’di. Halkı direnmeye çağırıyorlardı.
BİRİNCİ KURŞUNU SIKTI
Yunan askerlerinin İzmir’de karaya basacakları gün, Hasan Tahsin, yanında bulunan revolver ile düşmana birinci ateşi açtı. Daha sonra ise yanında fazla yandaşı olmayan Tahsin, Yunan alayı tarafından açılan ateş ve akabinde süngüleme sonucunda, 31 yaşında yaşama veda etti.
Hasan Tahsin’in işgal askerlerine sıktığı birinci kurşun, Türk Kurtuluş uğraşında öteki yerlere de sıçradı. Aydın ve Balıkesir’de işgale karşı direniş başladı. Hatta Çerkez Ethem, Yunan işgaline karşı efeleri toparladığı gün, Demirci Mehmet Efe ayağa kalkarak; “Bir genç düşmana birinci kurşunu sıkmış, bundan sonrası bize düşer!” demiştir.
Hasan Tahsin ismine, İzmir Gazeteciler Cemiyeti tarafından her yıl “Şehit Gazeteci Hasan Tahsin Gazetecilik ve Gazetecilik Teşvik Yarışması” düzenleniyor ve yarış, Türkiye’de basın-yayın organlarının düzenlediği yarışların en eskisi olma özelliğini taşıyor.