Evvelki savaş ve çatışmalarda da İsrail’e yönelik roket atışlarına rağmen son çatışmada tıpkı anda yüzlerce roketin fırlatılması ve bunların Tel Aviv üzere Gazze’den uzak noktalara ulaşmasıyla gözler İsrail’in “Demir Kubbe” ismi verilen alçak irtifa hava savunma sisteminde. İsrail, Demir Kubbe’nin Gazze’den atılan roketleri önlediği anlara ait paylaştığı görüntülerle sistemin muvaffakiyetini öne çıkartırken, bu sistemin önleyemediği roketlerin kimileri da İsrail’deki yerleşim yerlerine düşerek can kayıplarına yol açtı.
İsrail’in “Demir Kubbe” sistemi, 2006’daki Lübnan Savaşı’ndan sonra ABD’nin de finansman dayanağıyla geliştirilmeye başlandı ve 2011’de kullanıma alındı. Sistemin radarı, atılan roketleri ve yörüngesini tespit ediyor, roketin düşeceği yerde korunması gereken bir sivil yerleşim yeri ya da değerli bir altyapı tesisi varsa füze, bataryadan otomatik olarak ateşleniyor ve roket havada imha ediliyor. Roketin düşeceği yerin boş arazi olması durumunda sistem roketi imha etmiyor ve roketin düşmesi bekleniyor. İsrail, sistemin muvaffakiyetinin yüzde 90’ın üzerinde olduğunu açıklamıştı.
‘YÜKSEK MALİYETLİ’
Son gelişmeleri Cumhuriyet’e kıymetlendiren savunma siyasetleri uzmanı Arda Mevlütoğlu, Demir Kubbe’nin bilhassa maliyetiyle ilgili tartışmalara dikkat çekti. “Füze lançeri, komuta denetim sistemi ve radarından oluşan bir bataryasının maliyeti 40-50 milyon dolar civarında. Bu sistemde kullanılan Tamir füzelerinin bir adedinin maliyetinin 2011’de 80 bin dolar olduğu söyleniyordu, son periyotta maliyeti düşürülmüş olabilir. 30 bin ile 50 bin dolar ortası bir maliyeti olduğu varsayım ediliyor. Hasebiyle bu, kıymetli bir teknoloji. İsrail’e tanesi yaklaşık 300-500 dolar maliyeti olan roketler atılıyor ve bunlardan birebir anda yüzlerce atılabildiğini görüyoruz; burada önemli bir asimetri var. O nedenle bu işin finansmanı ve sürdürülebilirliği bir sorun haline geliyor. İsrail, ABD’den önemli finansal takviye alıyor” diye konuştu.
Demir Kubbe’nin roket hücumlarını önlemede tesirli bir sistem olduğunu fakat son çatışmada görüldüğü üzere ağır roket taarruzlarında “yorulabildiğini” belirten Mevlütoğlu şu görüşlerini lisana getirdi: “Demir Kubbe, son derece tesirli bir sistem. Ama hava savunması, bir istatistik savaşıdır. 100 roketten 95’ini önlemesi etkileyici bir performans, ama o kaçan 5 roket önemli can ve mal kaybına neden olabiliyor. O vakit iş şuna geliyor: Hava savunmada yüzde 100 muvaffakiyet sağlamak neredeyse imkânsız. Bu durumda kimse yüzde 95’lik tedbire başarısına bakmaz, o yüzde 5’in yarattığı travma ortaya çıkar.”
İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukaya rağmen Hamas’ın başını çektiği Filistinli kümelerin ağır roket kullanımını da pahalandıran Mevlütoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Gazze Şeridi ve Batı Şeria İsrail’in havadan, karadan, denizden ve uzaydan 24 saat gözetlediği yerler. Ancak buna karşın bilhassa Gazze Şeridi’nde Hamas ve öbür kümelerin bu roketlerin bir biçimde üretiminin sürdürebildiği anlaşılıyor. Burada da İsrail açısından önemli bir istihbarat zafiyeti var.”
‘HEPSİ GAZZE DIŞINDAN GELMİYOR’
Mevlütoğlu, Gazze’den atılan roketlerin aktifliğinin arttığına da dikkat çekti. “Eskisi kadar kaba, iptidai roketlerden bahsetmiyoruz, isabet hassasiyetinde ve menzilde önemli artışlar görüldü. Bu roket kabiliyetindeki artışlarla Demir Kubbe’nin üzerindeki yük de artmış durumda” dedi. Gazze’den atılan roketlerin bir kısmının dışarıdan gelmiş olabileceğini lakin kaydadeğer bir kısmının de Gazze içinde üretildiğinin anlaşıldığını kaydetti. “Bu roketlerin tamamının Gazze dışından geliyor olduğunu söyleyemeyiz. Roketlerin imalatında kullanılacak hammaddeler; yakıt, patlayıcı, gövde kesimi, bunların ne kadarı Gazze dışından geliyor, ona dair elimizde bir data yok. Ama şu kesin: Gazze’de artık bir yeraltı roket sanayisi oluşmuş ve çalışıyor” değerlendirmesini yaptı. l ANKARA