Sesmir Lideri ve eski Japon Credit Rating’in JCR Eurasia Lideri Orhan Ökmen 2019 2020 yıllarında Escort Taşağıl Merkez Bankası tarafından satılan rezervlere ait hesaplama yaptı Ökmen e nazaran rezerv satışından elde edilen 646 8 milyar TL nakit Merkez Bankası nın şu andaki bilançosunun varlıkları ortasında yer almıyor Taşağıl escort Orhan Ökmen in yaptığı hesaplamanın ayrıntıları şöyle
2019 ve 2020 yıllarında Merkez Bankası tarafından sistematik ve seri olarak satışı yapılan döviz rezervlerine ait kamuoyunda başlayan tartışmalar yanlış bilgiler üzerinden yürütülmektedir Taşağıl escort Bayan
Satılan net rezerv ölçüsü rezervin satış nedenleri satıştan elde edilen toplam TL ölçüsü ortaya çıkan ülke ziyanı yanlış datalarla tartışılmaktadır
Kamuoyunda yürütülen tartışmalarda toplam satış miktarı kavramı öne çıkartılmaktadır Halbuki Merkez Bankası tarafından satılan döviz rezervlerinin toplam satış miktarı ile net satış miktarı kavramları birbirinden farklı Çünkü memleketler arası rezervlerin toplam satış miktarı bilgisine yalnızca Merkez Bankası sahip olup kamuoyu bu bilgiye lakin Merkez Bankası nın yapacağı özel açıklamalarla vakıf olabiliyor Halbuki Merkez Bankası tarafından satılan döviz rezervlerinin net satış miktarı bilgisine kamuoyu tarafından her ayın sonunda otomatikman erişmek mümkündür Çünkü Merkez Bankası Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi ve Analitik Bilanço Tablolarını günlük değil de aylık olarak yayımladığı için gün ve ay içerindeki alış satış hacimlerinin tam olarak dışarıdan üçüncü bireyler tarafından hesaplanması mümkün olamamakta Dışarıdaki üçüncü taraflarca yalnızca ay sonlarındaki net rezerv azalış yahut artışları hesaplanabilmekte Satış ve alışların gün gün dağılımı dışardan değil lakin Merkez bankası tarafından şahsen hesaplanabilmektedir Fakat kamuoyundaki ağır tartışmalara karşın Merkez Bankası bugüne kadar toplam döviz satış miktarı konusunda rastgele bir açıklayıcı istatistiki bilgi vermemiş olması da garipsenecek bir yaklaşım olmuştur
Şahsen Merkez Bankası tarafında Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi ismiyle EVDS de yayımlanan vakit serilerinden elde edilen özet sonuçlara nazaran 2019 Mart ayı ile 2020 Kasım ayı ortasında 21 ayda Merkez Bankası tarafından toplam 116 2 milyar dolar satılmış ve birebir aralıkta 14 1 milyar dolar da satın alınmış ve sonuçta rezervlerden satılan yahut eksilen net meblağ 102 1 milyar dolar olmuştur
2019 Şubat ayı sonunda Merkez Bankası 53 460 milyar dolar net rezerve sahipken 2020 Kasım sonu itibariyle net rezervleri eksi 48 694 milyar dolara düşmüş ve ortadaki 102 1 milyar dolar rezerv satılmıştır
Satılan 102 1 milyar dolarlık net rezervin 16 85 milyar doları 2019 yılında 85 304 milyar doları da 2020 yılında satıldı
Merkez Bankası rezervlerinden satış yoluyla eksilen 102 1 milyar dolara ait satış kurlarının tam olarak hesaplanabilmesi için her bir münferit satış süreci için uygulanan süreç kurlarının dışarıdan bilinmesi yahut hesaplanması mümkün değil Bu süreç kurlarını tek tek yalnızca Merkez Bankası bilmektedir Bu bahiste da Merkez Bankası ısrarla rastgele bir açıklama yapmaması da manidardır
Merkez Bankası rezervlerinden satış yoluyla eksilen 102 1 milyar doların satış kurlarının dışardan üçüncü bireyler tarafından bilinmesi mümkün olmamakla birlikte Merkez Bankası nın ilgili ayda yayımladığı günlük kurların aylık ortalamasının o aydaki döviz satışlarının satış kuru olarak kabul edilmesi kıymetli bir yanılgıya yol açmayacak
Her ayın ortalama döviz satış kurlarını ilgili ayda satılan dövizlerin satış kuru olarak kabul ederek hesaplama yapıldığında toplam 102 1 milyar dolarlık rezerv satışından toplam 646 8 milyar TL nakit para elde edildiği görülecektir
95 4 MİLYAR TL FAİZ GELİRİ OLMALIYDI
Net olarak 102 1 milyar dolarlık rezerv satışının ortalama satış kuru 6 33 olarak hesaplanmakta
Döviz satışından elde edilen 646 8 Milyar TL nakdin 15 Nisan 2021 tarihine kadar ürettiği ya da üretmesi gerektiği faiz 95 4 milyar TL dir Kazanılan bu TL faiz ile döviz satışından ötürü oluşan 1 2 milyar dolarlık döviz faiz kaybının tesirleri birlikte dikkate alındığında son ortalama rezerv satış kuru 7 18 olarak hesaplanmakta
742 MİLYAR TL BİLANÇODA GÖRÜNMÜYOR
Rezerv satışından elde edilen 646 8 milyar TL ile kazanılması gereken 95 4 milyar TL lik faiz toplamı olan 742 milyar TL Merkez Bankası nın bilançolarında bulunmamaktadır Nereye harcandığı da kamuoyu tarafından bilinmemekte
Satılan rezervin anaparası 102 1 milyar dolar ve kaybedilen faizi de 1 2 milyar dolar olmuş ve toplam azalan rezerv sonuçta 103 3 milyar dolar olarak hesaplanıyor
KUR KARARI ARTIYOR
Döviz kurunun 7 18 üzerine çıkması rezerv satışlarının ziyanı olacaktır Gerçekten şu andaki kur düzeyi 8 10 olduğuna nazaran rezerv satışlarının ürettiği kur ziyanı halihazırda 95 milyar TL ye ulaştı Fakat döviz satışından elde edilen 646 8 Milyar TL nakit para şu anda Merkez Bankası bilançolarında yer almadığı için bu nakdin üretmesi gereken 95 4 TL lik faiz geliri de oluşmamış ve münasebetiyle satış kuru olarak 7 18 düzeyinin değil 6 33 düzeyinin temel alınması ve kâr ya da zararın 6 33 düzeyine nazaran hesaplanması gerekir Bu durumda mevcutta oluşan ziyan 183 milyar TL dir
Eriyen döviz rezervlerinin piyasalarda yarattığı gerilime ve kırılganlığa dayalı olarak Türkiye nin iç ve dış borçlanma maliyetleri arttı Bu artışlar nedeniyle şu ana kadar kamu iç borçlanmasında 99 2 milyar TL kamu dış borçlanmasında 46 5 milyar TL özel bölüm dış borçlanmasında ise 61 4 milyar TL ziyan oluştu Merkez Bankası kredilibite kazanana kadar bu ziyan daha da büyüyecektir
Sonuçta Rezerv Satışları nedeniyle toplamda mevcut durumda toplam olarak şu ana kadar oluşan 390 milyar TL ziyan bütçe gelirlerinin yüzde 27 84 ünü Ulusal gelirin ise yüzde 7 22 sını teşkil edecek ehemmiyet ve büyüklüktedir Türkiye Cumhuriyet tarihinde süreç bazında bu ziyandan daha büyük ve daha kapsamlı bir ziyan bulunmamaktadır
Ortaya çıkan bu mali ziyana ekonomik üniteler ortasında sebep olduğu adaletsiz sermaye transferi maliyetleri dahil değildir