Sıhhat Bakanlığı, kalpte ritim bozukluğuna neden olduğu için uzmanlar tarafından ihtarlara husus olan ve Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) listesinden çıkardığı hidroksiklorokin ilacını bir yılın sonunda listeden çıkardı. Yaşanan bu durum, hastalığın tedavisinde sabah sekiz tablet, akşam sekiz tablet halinde alınan Favipiravir ilacının da tartışmaya açılmasına neden oldu.
Eski GATA Yüksek Bilim Kurulu üyesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Doğancı, ilaç hakkındaki bilgilerini Cumhuriyet’e anlattı. İlacın birinci kere Japonya’da grip ilacı olarak üretildiğini belirten Doğancı, “Bir mühlet sonra Japonya bu ulacı kullanmak istemedi. Hindistan, Endonezya ve birkaç ülke daha bu ilacı üretti. Ancak Batı ilaç firmalarının ürettiği grip ilaçları çok daha tesirli ve sağlam olduğu için kimse bu ilacı kullanmadı” dedi.
İlacın farklı salgınlarda denendiğini söyleyen Doğancı, “Ebola salgınında denemek için düşünüldü fakat onay alamadı. Koronavirüs salgını çıkınca da bu ilaç üzere birçok ilaç denenmeye başlandı” tabirlerini kullandı. İlaçla ilgili çok kısıtlı denemeler yapıldığını vurgulayan Doğancı, “35-40 kişilik çalışmalarla bu ilacı Türkiye’ye soktular. Hiçbir Batı ülkesi, Japonya dahil bu ilacı kullanmıyor. Hiçbir Batı ülkesinin kullanmadığı bu ilacı nasıl insanlara kullandırıyoruz, bunu sormamız lazım. İlacın hâlâ milletlerarası bir makalesi yok” diye konuştu. Doğancı, ilacın tesirine ait bilgilerin paylaşılması gerektiğini de belirterek, “Yoğun bakıma giren hastaların yüzde kaçı başından beri bu ilacı kullanıyordu? Kendi müşahedem, hastaneye yatırmak zorunda kaldığımız hastalar başlangıçtan itibaren bu ilacı kullanıyordu. O halde bu ilacın hastaneye yatma açısından bir tesirini tartışmamız mümkün değil. O vakit niçin kullanıyoruz?” sorusunu yöneltti.
‘DOZU ARTTIRILDI’
İlacın tesirinin bilinmemesine rağmen dozunun arttırıldığını da söyleyen Doğancı, “Üstelik ağır hastalardaki dozu sabah 9 tablet, akşam 9 tablet olarak arttı. Nasıl bir çalışma yapıldı da bu türlü bir karar alındı bilmiyoruz. Bilim ortamındaki bilgiler, makaleler paylaşılmadı. Bunlar paylaşılmadan süreç yapılması anlaşılmaz oluyor” dedi. İlacın yan tesirlerine ait konuşan Doğancı, “Karaciğer işlev testlerini yükseltiyor, bir hasar oluşturabiliyor. En büyük yan tesirlerinden biri bu. İkincisi de ilacı kullandıktan sonra çocuk yapılmaması gerekiyor. Japonya’daki hayvan deneylerinde de fetüse tesiri olduğuna yönelik bir ihtar yapmışlar” dedi. Doğancı, klorokin ilacı üzere bu ilaçtan da vazgeçilmesi gerektiğini söyledi.