Kimi milletlerin tarihinde iz bırakan ancak iz bıraktığı kadar daha sonraki jenerasyonlar için tartışmalı hale gelen önder figürleri vardır. Fransa için meşhur Napolyon Bonapart da bu türlü biri.
Çağdaş Fransa Cumhuriyeti periyodunda eski cumhurbaşkanlardan Jacques Chirac ismini bile anmıyordu. Nicholas Sarkozy her vakit arasını korudu. Ancak şimdiki Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Napolyon’un vefatının 200’üncü yılında düzenlenecek merasimler kapsamında ünlü kumandanın mezarına çelenk koyma kararı aldı.
Bazılarına nazaran Macron bu kararı alarak 1799 yılında cumhuriyete karşı darbe teşebbüsünde bulunmuş ve başarılı olmuş, ırkçı bir askerin anısını onurlandırıyor.
Haber Global’de yayınlanan NY Times kaynaklı tahlile nazaran, Napolyon’u anma merasimi Les Invalides’de gerçekleşecek. Napolyon kimileri tarafından demokrasi tersi bir önder olarak anılsa da kimileri için de çağdaş Fransız devletinin temellerini atan bir isim. Kimileri onu vaktinde kanunları çağdaşlaştıran, lise sistemini kuran ve merkez bankasının çalışma prensiplerini belirleten bir başkan olarak yâd ediyor. Fransız sağına yakın pek çok isim İmparator Napolyon’u Fransa’ya tarihteki en şaşaalı günlerini yaşatan kişi olarak anıyor.
ÇOK SERT TENKİTLER
Geçen hafta Fransız gazetesi Le Monde’a yazı yazan iki siyasal bilimci Louis-Georges Tin ve Olivier Le Cour Grandmaison, “Fransa Cumhuriyeti’nin düşmanı olan birini nasıl anabiliriz” sözlerini kullanırken Napolyon hakkında ‘insanlığın düşmanı’ yakıştırmasını yaptılar.
İkili yazısında Napolyon’un naaşının tıpkı General Franco’ya İspanya’da yapıldığı üzere ailesine teslim edilmesi gerektiğini vurguluyor. Sürgündeki Napolyon’un naaşı vefatından 19 yıl sonra Fransa’ya ulaşabilmişti.
Le Figaro muharriri Jean d’Orleans ise Napolyon’u anmanın ‘Fransa’yı anmak ve onurlandırmak’ manasına geleceğini aktarıyor.
KÖLELİK GERİ GETİRİLMİŞTİ
Napolyon periyodunda Fransa’da lağvedilen kölelik geri getirilmişti. Fransa tarihte köleliği evvel kaldırıp sonra geri getiren birinci ülke olma özelliğini taşıyor. Ülkede kölelik resmi olarak 1848 yılında büsbütün kaldırılmıştı.
2005 yılında ‘Napolyon’un suçları’ isimli bir kitap yazan Claude Ribbe imparatorun periyodunda Karayipler’de yaşanan kölelik kabahatlerini anımsatarak, “Napolyon’u anabiliriz lakin onu övemeyiz zira onun ırkçılığının gölgesi hâlâ Fransa’da hissediliyor” değerlendirmesinde bulunuyor.
İRONİK BİR İMAJ
Macron’un, Napolyon’un mezarına çelenk bıraktıktan sonra 10 Mayıs 2021 tarihinde Fransa’da köleliği bir insanlık kabahati olarak tanımlayan kanun hakkında bir konuşma yapacak olması bazılarına nazaran ironik bir imaj oluşturuyor.
Macron’un Napolyon’u anma merasimine katılacak olmasını pahalandıran hükümet sözcüsü Gabriel Attal, “Tarihe gözümüz açık bir biçimde bakıyoruz. Bugün sorgulanan birtakım kararlara hürmet ile yaklaşıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Fransız medyasında yapılan birtakım yorumlara nazaran Macron sağ oyları toplamak için de Napolyon’un mezarına çelenk bırakıyor olabilir.
Macron 2017’de, Amerika Birleşik Devletleri Lideri Donald Trump’ı Napolyon’un mezarına götürmüştü. Fransa’da pek çok siyasi, Naziler Fransa’yı işgal ettiğinde Hitler’in Napolyon’un mezarını ziyaret etmesinden ötürü bunu yapmaktan kaçınıyor.
‘ÖLDÜĞÜNDE DÜNYAYI FETHETTİ’
Ünlü Fransız muharrir Françoiş-Rene de Chateaubriand, Napolyon’la ilgili şu satırları yazıyor: Yaşarken dünyayı başarısızlığa uğrattı. Öldüğünde dünyayı fethetti.