Azerbaycan’da 2016’da insan hakları savuncusu Giyas İbrahimov ile birlikte Haydar Aliyev’in heykeline yazı yazmasının akabinde tutuklanan ve 2019’da afla hür bırakılan Bayram Mammadov, İstanbul’da meyyit bulunmuştu.
Mammadov’un 2 Mayıs’ta Moda kıyısında, “denize düşürdüğü terliklerini almak isterken kendisinin de denize düştüğü ve açıklara sürüklenerek gözden kaybolduğu” argüman edildi. Emniyet’e kayıp başvurusu yapmak üzere giden bir arkadaşı Memmedov’un cesedini teşhis etti. Mevzuyla ilgili soruşturma başlatıldı, fakat polisin hazırladığı raporda bunu “şüpheli ölüm” olarak nitelendirmedi.
“MİT İZLİYORDU”
Mammadov’un vefatıyla ilgili soru işaretleri Meclis gündemine taşındı. HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde şunları söz etti:
“Bayram Mammadov, Azerbaycan kamuoyunun yakından tanıdığı ve dış ülkelerin de takip ettiği bir insan hakları savunucusudur. 2016 yılında, Giyas İbrahimov ile birlikte Haydar Aliyev’in heykeline ‘’Mutlu Köleler Günü’’ yazısını yazmasının akabinde tutuklanmış, kendisine, uyuşturucu unsur bulundurma suçlamasında bulunulmuş, uyuşturucu bulundurma suçlamasını reddetmesine rağmen 10 yıl mahpus cezasına çarptırılmış ve 2019 yılında af ile hür bırakılmıştır. Mahpustan çıktıktan 10 gün sonra tekrar tutuklanmış ve 30 gün sonra salıverilmiştir. Yakınları, daha evvelce olduğu üzere bu tutukluluk müddetinde de makûs muamele ve ağır azap gördüğünü sav etmişlerdir. Mamadov’un Vefatından 10 gün evvel tıpkı kabahatten yargılanan arkadaşı Giyas İbrahimov, hiçbir münasebet gösterilmeden hudut dışı edilmiş ve bir daha Türkiye’ye giremeyeceği kendisine bildirilmiştir. İbrahim’in Babası Ferman Mammadov, oğluyla en son 1 Mayıs 2021 tarihinde görüştüğünü ve bir hafta içinde Bakü’ye gelmeyi planladığını açıklamıştır. Yakınları, ayrıyeten, Mammadov’un MİT tarafından izlendiğini, daha evvel İstanbul Havaalanı’nda bir misyonlu tarafından sorguya çekildiğini de sav etmektedirler.“
“Bayram Mammadov, Azerbaycan kamuoyunda çok dayanak gören ve bir çok ülkede aksiyonları takip edilen bir insan hakkı savunucusu olduğundan; Azerbaycan basınında çıkan haberler ve Emniyet Müdürlüğünün olayı intihar sonra da kaza olarak açıklamasından ötürü, olayın üstünün örtülmeye çalışıldığı görüşü oluşmuştur” diyen Çepni, “Mammadov’un vefatı ile ilgili ayrıntılı araştırmalar yapılarak, kuşkuların giderilmesi ve biran evvel olayın aydınlatılması gerekmektedir.” tabirlerini kullandı.
9 SORU
Çepni, önergesinde Soylu’ya şu soruları yöneltti:
1-Aktivist Bayram Mammadov’un kuşkulu vefatı ayrıntılı araştırılıp, faal bir soruşturma yürütülecek midir? Olaya dair failler belirlenirse kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?
2- Azerbaycan kamuoyunda tanınan ve yakından takip edilen bir insan hakları savunucusunun mevtini, Emniyet Müdürlüğü birinci raporunda neden ‘’şüpheli ölüm’’ olarak nitelendirmemiştir?
3- Emniyet Müdürlüğü, Mammadov’ın terliğinin gerisinden denize atladığını ne formda tespit etmiştir? Bu mevzuda güvenlik kameralarında imajlar mevcut mudur? Olayın görgü şahitlerinin Emniyet Mensubu olduğu savı hakikat mudur?
4- Bu olayda ihmali bulunduğu sav edilen Emniyet ve Kıyı Güvenlik vazifelileri hakkında soruşturma açılmış mıdır?
5- Bayram Mammadov, vefatından evvel ailesini arayarak Bakü’ye geleceğini bildirmiştir. Bu durum Emniyet Müdürlüğünün birinci yaptığı “intihar etti” açıklamasıyla çelişki yaratmamakta mıdır?
6- Mammadov’un MİT tarafından izlendiği, daha evvel İstanbul Havaalanı’nda bir misyonlu tarafından sorguya çekildiği tezi gerçek mudur? Bu sav araştırılacak mıdır?
7- Mammadov’un mevti ile ilgili Azerbaycan Hükümeti ile görüşme yapılmış mıdır? Olayın bütün taraflarıyla araştırılması için Azerbaycan hükümeti ile işbirliği yapılmakta mıdır?
8- 2015- Mayıs 2021 tarihleri ortasında Azerbaycan vatandaşı kaç kişi Türkiye’den hudut dışı edilmiştir? Hudut dışı münasebetleri nedir? Bunlardan kaç kişi Azerbaycan’da ceza almış şahıslardır?
9- 2015- Mayıs 2021 tarihleri ortasında Türkiye’de yaşayan kaç Azerbaycan vatandaşı kuşkulu bir halde ölmüştür? Kaç Azerbaycan vatandaşı intihar etmiştir?