Tüm dünyada Maymun Çiçeği olayları süratli bir biçimde artarken Türkiye’de de birinci olayın müşahede altına alındığı şahsen Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca tarafından 30 Haziran’da kamuoyuna duyuruldu.
Öte yandan, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Avrupa bölge yöneticisi Dr. Hans Kluge, Cuma günü yaptığı açıklamada, Maymun Çiçeği virüsünün, 15 Haziran’dan bu yana Avrupa’da üç katına çıktığını açıkladı. Dr. Kluge’ye nazaran, laboratuvar tarafından onaylanmış mevcut olay sayısı 4.500’ü geçti. Dr. Kluge ayrıyeten, Mayıs ayı ortasından bu yana dünya çapında teyit edilen ve bildirilen tüm olayların yaklaşık yüzde 90’ının Avrupa’da kaydedildiğini de kelamlarına ekledi.
EN ÇOK HADİSE İNGİLTERE’DE
DSÖ Avrupa bölge ofisi ve Avrupa Hastalık Merkezi ortak bültenine nazaran, Birleşik Krallık 1.000’den fazla maymun çiçeği hadisesi ile virüse en çok rastlanan Avrupa’da önder. İngiltere’yi 838 hadise ile Almanya, 736 olay ile İspanya, 365 hadise ile Portekiz, 350 hadise ile de Fransa takip ediyor.
Yaygın kanının tersine Afrika kıtasında sayılar Avrupa’ya nazaran daha düşük. Afrika Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi Pazartesi günü, 2022’nin başından bu yana 10 Afrika ülkesinde toplam 1.715 maymun çiçeği hadisesi rapor edildiğini bildirdi. Bu hadiselerden sırf 73’ü hayatını yitirdi.
Cumhuriyet, Türkiye’nin maymun çiçeği virüsüne karşı hazırlığını; bir evvelki salgından alınan derslerle, devletlerin virüsle gayrette izlemesi gereken yol haritasını ve bölgelere nazaran değişiklik gösterebilecek virüsle uğraş yaklaşımlarını, Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası üyesi Prof. Dr. Ateş Kara ile konuştu.
NASIL BULAŞIYOR?
Maymun çiçeği için “yüksek risk taşıyan bir enfeksiyon değil. Koronavirüsle kıyasladığımızda bulaş riski çok daha düşük” diyen Kara’ya nazaran, “İnsanlar virüsü iki yolla bulaştırabiliyor. Bunlardan birincisi, teneffüs yollarından çıkan damlacıklar, fakat bu damlacıklar konuşurken yahut nefes alıp verirken oluşan damlacıklardan daha büyük ve teması önleyebilmek için birbirimize 30 santimden yakın olmamamız gerekiyor. Ayrıyeten bulaş, uzun periyodik maruz kalma sonucunda gerçekleşiyor. O bakımdan, pek de kolay değil. İkinci bulaş biçimi ise ciltte çıkan içi su dolu kabarcıkların patlaması ve kabarcığın içimdeki mikrop dolu sıvıyla temas edilmesi formunda gerçekleşiyor…”
Virüse karşı gerekli hazırlıkların yapıldığını belirten Kara’ya nazaran, “Hastane enfeksiyonları denetim programları çerçevesinde Türkiye’de uzun yıllardır sistemli eğitimler veriliyor. Ayrıyeten, bakanlığın da bu hususta hazırladığı bir rehber mevcut. Hastane içerisinde bulaşma riski çok düşük, lakin yeniden de sıhhat çalışanlarının korunması hedefiyle tedbirler alınıyor…”
BİLGİ PAYLAŞIMININ ÖNEMİ
Koronavirüs salgını devrinde, devletlerin insanlığın ortak düşmanına karşı ortak çaba yürütmek yerine, virüsün kaynağı olarak birbirlerini suçladıkları uzun bir süreç yaşandı. ABD Lideri Trump açıkça, Çin’i, “virüsü dünyaya yaymakla” suçladı. Trump idaresindeki ABD, Almanya ve Fransa’nın; Fransa ise İspanya ve İtalya’nın maskelerine el koydu. Salgının şiddetinin düşüp aşılama sürecine geçildiğinde ise ülkeler ortasında işbirliğinden çok yıkıcı bir rekabetin öne çıktığı görüldü.
Salgınla gayrette en değerli noktalardan birinin de “bilgi paylaşımı” olduğunun altını çizen Prof. Dr. Ateş Kara, Cumhuriyet’e demecinde, “Temaslı şahısların bilgileri dünya ile daha süratli paylaşılırsa, virüsü denetim altına almak çok daha kolay olabilir” sözlerine yer verdi.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi üyesi Prof. Dr. Ateş Kara
Kara kelamlarına şöyle devam etti:
“Dünyanın bilgi, tıbbi gereç ve tıbbi deneyim paylaşımında eksiklikleri olduğu aşikâr. Dünya Sıhhat Örgütü, belirli uygulamaları hayata geçirmeye çalıştı, lakin başarısı sonlu oldu. Örneğin, dünyanın bir kısmında aşı çok yaygınken, öbür birtakım bölgelerde aşının sıhhat çalışanlarına bile uygulanamadığını görüyoruz. Genel manada dünyayı etkileyen, enfeksiyona neden olan bir virüsten bahsediyorsak buna karşı tüm dünya ortak çaba yürütmeli. Salgın, bir yerde denetim altına alınmış olmasına rağmen, diğer bir yerde insanların hayatlarını etkilemeye devam ediyorsa burada bir muvaffakiyetten kelam edilemez…”
“STANDARTLAR YERELE ADAPTE EDİLMELİ”
“Virüsle gayrette sabit memleketler arası bir yaklaşım mı olmalı yoksa her ülke kendi özgün şartlarına nazaran bir uğraş rotası mı belirlemeli” sorusunu yönelttiğimiz Prof. Dr. Ateş Kara’ya nazaran, “Dünyanın ortak kararlar alıp uygulaması gerekiyor, fakat bu kararların ilgili ülkede uygulanabilirliği yahut ilgili ülkelerin şartlarına uyumluluğu da göz önünde bulundurulmalı. Milletlerarası standart ve kriterler belirlendikten sonra en uygun biçimde amaç ülkelerin şartlarına adapte edilmeli.”
Uluslararası standartlara atıf yapmasına rağmen, virüsle uğraşın, ülkelerin özgün şartlarına nazaran farklılık gösterebileceğini belirten Kara, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Aşı uygulamasını ele alacak olursak; bir ülke, tüm operasyonu tek bir merkezden yönetebilir, lakin diğer bir ülke, aşılama için meskenlere sistem kurup, aşıyı şahısların ayağına götürebilir. Uğraş biçiminin, esasen o ülkenin kültür özellikleri ile uyumlu olması gerekir. Ama sonunda maksat, aşıyı o ülkede kâfi sayıda beşere ulaştırıp daha fazla hayat kurtarmak olmalı. Kısıtlamalar konusunda da bilimsel gerçeklere bağlı kalınmalı…”