Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) internet sitesinde bugün, “Haber bültenleri başta olmak üzere şiddet içerikli yayınlara dair son uyarı” başlıklı yazılı bir açıklama yayınladı. Açıklama şöyle:
“Üst Heyetimizde misyonlu meslek uzmanları tarafından yapılan içerik tahlillerinde, gazetelerde ‘üçüncü sayfa haberi’ olarak isimlendirilen haber bahislerinin televizyon haberlerinde de ön plana çıktığı, haber bültenlerinin birçoklarının ‘Whatsapp İhbar Hattı’na gelen içeriklerden derlendiği ve şiddet içeren manzaraların ekranlarda çok fazla yer aldığı tespit edilmiştir.
Şiddet içerikli yayınlar yalnızca haber bültenleri ile hudutlu kalmamaktadır. Dizi sinemalarda de maalesef şiddet içerikli manzaralara yer verilmektedir. Fizikî şiddetten ruhsal şiddete, ekonomik şiddetten cinsel şiddete kadar her türlü şiddet, vakit zaman değişik kanallarda ve farklı içeriklerle yayınlanmaktadır. Televizyon aracılığı ile yasallaşan ve yaygınlaşan şiddet, toplumsal yapıyı tehdit eden bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekranların her türlü şiddetten arındırılması beklentisi de farklı kanallar aracılığıyla, değişik ortamlarda yüksek sesle lisana getirilmektedir. Şiddet içerikli yayınlara ait Üst Heyetimiz İrtibat Merkezi’ne şikâyetler gelmekte olup, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi (CİMER) aracılığıyla da husus hakkında yapılan müracaatlar gereği için Üst Konseyimize iletilmektedir.
“ŞİDDETE EĞİLİMLİ BİREYLERİ ADETA TEŞVİK ETTİĞİ GÖZDEN KAÇIRILMAMALIDIR”
Reyting korkusuyla medya hizmet sağlayıcılar tarafından şiddet içerikli yayınların yapıldığı, lakin bu biçim yayınların izleyicilere yaşattığı olumsuz sonuçların göz gerisi edildiği, radyo ve televizyonlar tarafından uygulanan yayın siyasetlerinin şahıslarda önemli bir ruhsal travmaya neden olduğu, toplumda şiddetin kanıksanmasına ve çocuklarda makûs dünya sendromuna yol açtığı hepimiz tarafından bilinmektedir. Bu usul yayınların şiddeti özendirici olduğu ve şiddete eğilimli şahısları adeta teşvik ettiği gözden kaçırılmamalıdır.
Bu şekil yayınların önlenmesi konusunda başta Üst Şuramız olmak üzere yazılı ve görsel-işitsel medya kuruluşlarına, haber ajanslarına, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına, üniversitelere, basın meslek örgütlerine ve sivil toplum kuruluşlarına değerli sorumluluklar düşmektedir. Radyo ve Televizyon Üst Konseyi ekranları şiddetten arındırmak için sırf cezalandırma usulüyle sonlu kalmayacak biçimde hareket etmektedir. Üst Heyetimizin her türlü şiddete karşı kararlı gayreti bilinen bir gerçektir.
Radyo ve Televizyon Üst Heyeti olarak çok kıymetli gördüğümüz birkaç noktaya dikkat çekmek istiyoruz. Milletimizin son zamanlardaki en büyük şikâyetlerinden olan şiddet olaylarının özensizce gösterimi konusunda medyamızdan azami hassasiyet bekliyoruz. Gerçek hayatta şiddet dahil her türlü olayla karşılaşırız lakin, burada değerli olan ve üzerinde durulması gereken husus, şiddet içeren manzaraların ekrana hangi emelle, ne kadar ve nasıl yansıtıldığıdır.
“ŞİDDET HABERLERİ, İNSANLARIN HAYATINDAKİ GÜVENLİK ALGILARINI DEĞİŞTİRMEKTEDİR”
Çeşitli bağlantı kanalları üzerinden ya da toplumsal medyadan elde edilen amatör kayıtları yahut MOBESE manzaralarını hiçbir süzgeçten geçirmeden yayınlamak hiçbir etik bedele sığmaz. Reyting tasası asla insanlık onurunun önüne geçmemelidir. Cinayet, hengame ve karamsar olayları haberleştirmek ve bu imajları hiçbir elemeden geçirmeden olduğu üzere yayınlamak hem ülkemize hem de milletimize büyük bir haksızlıktır. Televizyonlarda bu kadar ağır olarak karşımıza çıkan şiddet, maalesef toplumun tamamını kuşatmış üzere gösterilmekte ve insanların hayatındaki güvenlik algılarını değiştirmektedir.
“HABER PROGRAMLARI VE BÜLTENLERİ İÇİN YENİ BİR UYGULAMAYI BAŞLATIYORUZ”
Özellikle son devirlerde canımızı emanet ettiğimiz, fedâkar sıhhat çalışanlarımıza yönelik asla olmaması gereken şiddetin ve bu imgelerinin fütursuzca haber bültenlerinde yer alması katiyetle kabul edilemez. Sağlık çalışanlarının inançlı bir ortamda hizmet vermelerini sağlamak, şiddeti caydırmak ve hatalıların hak ettikleri biçimde cezalandırılmasını temin etmek için devletimiz elinden geleni yapmaktadır. Hizmet ortamının güvenliği ve hasta-hekim irtibatı aleyhinde algı oluşturan yayınların gündelik hayatın bir parçasıymış üzere sunulmasını anlayışla karşılamamız mümkün değildir. Haberler, genelde aksilikleri içerir diye bir olgu ile hareket edilmemelidir. Olumlu gelişmelerin de haber niteliği taşıdığını haberci dostlarımıza altını çizerek tekraren ve ısrarla hatırlatıyoruz. Uluslararası medyanın çok evvelden bir standarda bağladığı vefat, kaza ve şiddet olaylarının ekranlara getirilme biçimine ait yayıncılarımızın gerekli tedbirleri almamasından ötürü haber programları ve bültenleri için yeni bir uygulamayı başlatıyoruz.
“YAYINCILARIMIZA SON SEFER İKAZIMIZDIR”
Bugüne kadar genel izleyici kategorisinde görülen ve özel bir uyarıcı akıllı işaret kullanılmayan haberlerde, son vakitlerde şiddet imgelerinin sıklıkla yer alması, ne yazık ki, ailece izlenen bültenlerde, şiddet imgelerini içeren haberlerin tartı kazanması yeni bir düzenlemeyi mecburî kılmıştır. Haberlerin de akıllı işaretler uygulaması kapsamına alınması kaçınılmaz hale gelmiştir. Çalışma tamamlandığında artık yayıncılar, haber bültenlerinde akıllı işaretler kullanmak ve izleyicileri bilgilendirmek zorunda olacaklar. Şiddetle alakalı bilhassa haber bültenlerindeki bu özensiz yayınlar, 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un yayın prensiplerinin sıralandığı 8. hususunda yer alan ‘Yayınlar, şiddeti özendirici yahut kanıksatıcı olamaz.’ prensibi çerçevesinde titizlikle takip edilecektir. Bu bilgilendirme, Üst Şura olarak daha evvel tekraren yaptığımız hatırlatmalarımızın akabinde yayıncılarımıza son kere ikazımızdır.”