Ordu Fatsa’nın devrimci belediye lideri olan ve ‘Terzi Fikri’ olarak bilinen Fikri Sönmez, vefatının 36. yılında anılıyor. Sönmez, bilhassa halkçı mahallî idare uygulamalarıyla Türkiye tarihine geçen bir belediye lideri olarak biliniyor.
Devrimci Yol’cu Sönmez, bağımsız aday olarak girdiği belediye orta seçimlerinde belediye lideri olarak seçildi. Fatsa’da sosyalist bir idare kurduğu gerekçesiyle, 12 Eylül askerî darbesine giden süreçte yapılan bir askerî operasyonla vazifesinden alındı, azap gördüğü cezaevinde ömrünü yitirdi.
Sönmez’in mahkemedeki savunmasında kullandığı, “Ben ne yaptıysam halkım için, halkımla birlikte yaptım” kelamları tarihe geçti.
O periyot Fatsa’da müzik öğretmeni olarak misyon yapan sanatçı Mehmet Gümüş, Sönmez’in akabinde “O Sönmez” isimli şarkıyı seslendirmişti.
Türkiye edebiyatının unutulmaz şairlerinden Can Yücel’in Terzi Fikri için yazdığı şiir şöyledir:
Terzi Fikri o denli bir giysi dikti ki Fatsa’ya
O Gürcü o denli bir gürledi ki arkadaşlarıyla
Noktalar, noktalı virgüller, askeri operasyonlar
Kimseler çıkaramaz Fatsa’nın sırtından!
Emek hakkının sımsıcak çıplaklığını
FİKRİ SÖNMEZ KİMDİR?
1938’de Ordu’nun Fatsa ilçesine bağlı Kabakdağı köyünde doğdu. Fakir bir çocukluk geçirdi. İlkokul sonrası bir terzinin yanında çırak olarak çalışmaya başladı.
1960’larla birlikte Türkiye Emekçi Partisi’ne üye oldu ve faal siyasete başladı. TİP’in Fatsa’daki örgütlenmesi için çalıştı.
Dev-Genç’le birlikte 6. Filo’ya karşı hareketlerde yer aldı. 1972’de THKP-C davasından yargılandı. Becerikli Çayan ve yoldaşlarının Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçışı sonrası Karadeniz’e geçmelerine yardımcı olmakla suçlandı. 2 yıl kadar tutuklu yargılandıktan sonra 1974’te afla hür kaldı.
Karadeniz bölgesindeki işçilerin ve köylülerin içerisinde uğraş yürüttü. 1978-79’da “Fındıkta sömürüye son” mitinglerini örgütleyen isimlerden biri oldu.
1979’da Fatsa’da, CHP, AP ve MSP’nin iki katı oy alarak bağımsız belediye lideri seçildi. Fatsa’yı halk komiteleriyle yönetmeye başladı. Komitelerle birlikte “Çamura son” kampanyası, “Fatsa Halk Kültür Şenliği” üzere etkinlikler düzenledi. İlçede yol, su, kanalizasyon üzere sıkıntıların halkın iştirakiyle çözülmesi için adımlar attı. Geniş köylü kitlesinin katıldığı fındık mitingleri hayata geçirildi.
1980 Mayıs-Temmuz ayları ortasında 50’nin üzerinde kişinin katledildiği Çorum Katliamı sırasında Başbakan Süleyman Demirel tarafından “Çorum’u bırakın Fatsa’ya bakın” sözleriyle gaye gösterildi. Operasyon öncesi CHP, MSP, AP ilçe liderlerinin ortak basın açıklaması yaparak “Fatsa’da operasyon yapılacak bir şey yok. Huzur içindeyiz” kelamları kâfi olmadı.
1979’da Ordu’nun Fatsa ilçesinde bağımsız belediye lideri seçilen ve ilçeyi halk komiteleriyle yöneten Devrimci Yol’cu Sönmez, periyodun Başbakanı Süleyman Demirel ve sağcı medyanın gaye göstermesi sonrası 12 Eylül darbesinin başkanı Kenan Evren’in yönettiği ‘Nokta Operasyonu’ ile 11 Temmuz 1980’de gözaltına alınmıştı.
Vali Reşat Akkaya’nın Ordu’ya atanmasıyla birlikte 11 Temmuz 1980’de başlatılan “Nokta operasyonu” ile gözaltına alındı. Hürriyet, operasyondan 2 gün evvel “Fatsa’ya nokta operasyonu” başlığıyla harekatı duyurdu. TSK, ilçeye hücumbotlarla denizden baskın gerçekleştirdi. Harekata bir mekanize piyade taburu, üç jandarma komando birliği, vilayet alay komutanlığı destek birlikler, polis katıldı.
Operasyon sırasında asker ve polislere, yüzleri maskeli şahıslar tarafından tarafından yardım edildi. Birçok devrimcinin meskeni, ihbar edildi.
Hayatının geri kalanı cezaevi şartlarında, azapla geçti. ‘Terzi Fikri’, 4 Mayıs 1985 günü, 47 yaşındayken kalp krizi geçirerek ömrünü yitirdi
Sönmez’in çalışmaları, bir sosyalist mahallî idare tecrübesi olarak görüldü ve yerli ve yabancı birçok araştırmaya da bahis oldu.