Tıpkı vakitte Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi ile Okul Sıhhati Çalışma Kümesi üyesi de olan Dr. Tomris Cesuroğlu, “Bu yaz çok sivri pikler beklemediğini” lakin temel riskin sonbaharda olduğunu söyledi.
Birgün’den İsmail Arı’nın sorularını yanıtlayan Cesuroğlu, “Salgın idaresi bu türlü devam ederse 2021 sonbaharı 2020’den çok farklı olmayacak üzere duruyor. Türkiye Kuzey yarıküredeki OECD ülkeleri ortasında ilkokulları açık orta ile en uzun mühlet kapalı tutan ülke. Düğünlere, kongrelere, toplu açılışlara devam ederken, AVM’ler, restoranlar, fabrikalar ve iş yerlerini açık tutarken okulları kapatarak pandemi yönetmeye çalışan öbür bir ülke yok dünyada. Filyasyon ise kısa müddette meskenlere ilaç dağıtım sistemine dönüştü” dedi.
‘SALGIN YAPAY GÜNDEM İLE YÖNETİLDİ’
Pandemide çok sayıda kusur yapıldığını aktaran Dr. Tomris Cesuroğlu, salgının yapay gündemlerle yönetildiğini belirtti.
“Salgın periyodunda yapılan yanlışlar nelerdir? Hangi kusurun sonucu ne oldu?” sorusu yöneltilen Cesuroğlu, şu karşılığı verdi:
“Türkiye’de pandemi idaresi de çok sayıda kusur yapıldı. Pandeminin bilhassa birinci aylarında tartı teşhis ve tedaviye verildi, tesirli bir toplum sıhhati yaklaşımı ile salgını erken safhada dar bir alanda tutma fırsatı kaçırıldı. Salgının ilerleyen aylarında ‘filyasyon’ üzere çalışmalar ile şekilsel olarak ‘halk sağlığı’ uygulamaları yapılmaya başlandı fakat gerçek bir toplum sıhhati bakış açısına sahip olunmadığı için ‘filyasyon’ kısa müddette ‘evlere ilaç dağıtım sistemine’ dönüştü.
Salgın idaresi ‘Covid mi, iktisat mi?’ üzere yapay bir gündem ile yönetildi. Bu kusura ne yazık ki muhalefet de düştü. Yani “Ya ekonomiyi kapatıp salgındaki hadise ve mevt saylarını düşüreceğiz, ya da ekonomiyi açık tutup halkın konutuna ekmek götürmesini sağlayacağız. Lakin, o vakit da Covid-19’dan ölecekler” dendi. Bu sırada da iktisada, bilhassa büyük sermaye odaklarının üretimine katkısı bulunmayan herkes, yani çocuklar, gençler, yaslılar, bayanlar, gündelik personeller, fakir aileler gözden çıkarıldı.
Çok kıymetli bir öteki kusur da hastalığın yayılma düzeneklerinin toplumla anlaşılır bir biçimde paylaşılmaması oldu. Örneğin, yüzeylerden yayılmanın Covid-19 salgınında muhakkak bir rol oynamadığını gecen yazdan beri biliyoruz. Lakin halk bu değişen ve gelişen bilgilerden haberdar edilmedi. Gereksiz yere aylardır yüzeylere ve hijyene odaklanılmaya devam ediliyor.
Halka 4M prensibi paylaşılmalıydı: Maske, ara, yer, süre. Yani maske uzaklık yanı sıra hangi yerde (kalabalık, tenha, havalandırması âlâ, kötü), ne kadar mühletle bulunduğunuz bulaşmayı etkileyen kritik faktörler. Türkiye’de dışarının tehlikeli olduğu algısı ile ‘eve kapanın’ dendi. Hâlbuki 4M’nin ihlal edilmesi ile bulaşma en fazla konutlarda, toplumsal buluşmalarda oldu. Hastalığı en çok sevdiklerimizden alıyoruz, en fazla sevdiklerimize bulaştırıyoruz. Zira onların yanında gardımızı indiriyoruz, maskeyi arayı bırakıyoruz, uzun mühlet kapalı ortamda vakit geçiriyoruz.”