Mars yörüngesindeki uydulardan gelen bilgileri kullanan bilim insanları, yakın vakit evvel gerçekleşmiş volkanik faaliyetlere ait delillere ulaştı. Bu da Kızıl Gezegen’de Dünya dışı ömür arayışlarında büyük bir atılımı temsil edebilir.
Mars’la ilgili birçok kayıt, Kızıl Gezegen’in 3 ila 4 milyar yıl evvel volkanik açıdan aktif olduğunu ve kimi pozisyonlardaki daha küçük patlamaların muhtemelen 3 milyon yıl üzere yakın bir vakte kadar sürdüğünü göstermişti. Lakin hakemli bilimsel mecmua Icarus’ta yayımlanan yeni çalışma, patlamaların son 50 bin yılda gerçekleşmiş olabileceğine ait ispatlara işaret ediyor.
ABD’nin Arizona eyaletindeki Gezegen Bilim Enstitüsü’de araştırmacı bilim insanı olan makalenin başyazarı David Horvath, “Bu, Mars’ta şimdiye dek belgelenmiş en yakın tarihli volkanik birikim olabilir. Şayet Mars’ın jeolojik tarihini tek bir güne sığdırsaydık bunun gerçekleşmesi, en son saniyeye denk gelirdi” diye konuştu.
Uydu datalarını tahlil eden bilim insanları, 32 kilometre uzunluğundaki volkanik bir çatlağın etrafında 12 kilometre genişliğinde düz ve koyu renkli bir birikimin deliline ulaştı. Bu özellikler, birikimin bir patlama sonucu oluştuğuna işaret ediyordu.
Arizona Üniversitesi, Ay ve Gezegen Laboratuvarı’nda doçent olan, çalışmanın kıdemli müellifi Jeff Andrews-Hanna, “Bu birikimi birinci fark ettiğimizde bunun özel bir şey olduğunu anlamıştık” dedi.
Andrews-Hanna,“Bu birikim bölgede yahut Mars’ın tamamında bulunan hiçbir şeye benzemiyordu ve özellikleri Ay yahut Merkür’deki eski volkanik patlamaların oluşturduklarına daha çok benziyordu” diye ekledi.
Dataların ileri tahlillerinde araştırmacılar gerecin özellikleri, bileşimi ve dağılımının, çalkalanmış bir gazlı bir içeceğin açılmasına benzeyen, piroklastik patlama ismi verilen ve genleşen gazdan kaynaklanan bir magma patlaması cinsinden beklenenle örtüştüğü sonucuna ulaştı.
Araştırmacılara nazaran patlama alanı Kızıl Gezegen’deki sismik aktiviteleri inceleyen ve 2018’den bu yana “Mars sarsıntıları” arayan NASA’nın InSight yer aracından yaklaşık bin 600 kilometre uzakta bulunuyor.
NASA, Dünya’daki zelzelelerin Mars’taki bu muadillerinin, Cerberus Fossae ismi verilen, çatlaklar ve yarıkların bulunduğu volkanik sistemin etrafındaki bölgeden köken aldığını keşfetmişti. Yeni çalışmalar da bunlara gezegen yüzeyinin altındaki magma hareketlerinin neden olabileceği muhtemelliğine işaret etmişti.
Horvath, “Bu birikimin genç yaşı, Mars’ta volkanik aktifliğin hala var olma ihtimalini mutlaka arttırıyor ve InSight vazifesinin saptadığı son Mars sarsıntılarının Cerberus Fossae kaynaklı olması ilgi çekici” sözlerini kullandı.
Bilim insanları bu çeşitten volkanik birikimlerin Mars yüzeyinin altında yakın geçmişte yaşanabilir şartların bulunması ihtimalini de artırdığını düşünüyor.
Horvarth, “Yükselen magma ve bu bölgedeki donmuş alt tabakanın etkileşimi, hayli yakın bir vakitte mikrobiyal hayat için uygun şartlar sağlamış olabilir ve bu da bölgede varlığını koruyan hayat bulunması ihtimalini artırıyor” dedi.
Yeni çalışmada açıklanan volkanik birikimler, InSight’ın gezegende açığa çıkardığı sismik uğultunun ispatları ve NASA’nın MAVEN yörünge aracının saptadığı, yeraltından gelen mümkün metan salımları bir ortaya geldiğinde bilim insanları, Mars’ın “soğuk, sakin bir gezegenden çok uzak” olduğunu düşünüyor.
Andrews-Hanna, “Tüm bu bilgiler tıpkı kıssayı anlatıyor üzere görünüyor. Mars meyyit değil” diye konuştu.
Kaynak: Independent Türkçe